Bronnen bij Neurologie, taal, ontstaan: Broca en Wernicke
Er zijn twee delen van de hersenen die standaard geassocieerd worden met
spraak en taal, genaamd centrum van Broca en centrum van Wernicke. Ze liggen
beide in de cortex, de grote hersenen, maar, en dat is van belang, in
verschillende globale gebieden: Broca ligt in de frontale cortex (aan de
voorkant), en Wernicke in de temporale, aan de zijkant - daar spelen zich
verschillende soorten globale deeltaken af
.
Eerst een deel uit het item op Wikipedia (opgeslagen 20-10-2009) over het
centrum van Broca (in de illustratie is de begrenzing is aangepast om aan te
sluiten bij de contouren van de cortex-welvingen):
En ter vergelijking dit over Wernicke:
De Engelstalige versie geeft wat meer details:
Wat dit vooral laat zien is dat de door de "gewone gebruiker" als geheel geziene taalfunctie bestaat uit
meerdere onderdelen, die ook nog eens op fysiek gescheiden plaatsen zetelen.
Dit is standaard in de hersenen: ingewikkelde functies
worden opgebouwd uit simpelere deelfuncties, te beginnen in ruggemerg en
hersenstam
. Enzovoort. ook blijkt dat wat aangeduid wordt met
het "centrum van Wernicke" een groter deel van de temporale cortex te
behelzen - hier blijven we toch de namen (als afkorting) gebruiken.
Daar is in 2016 nog een derde bijgekomen
- het blijkt dat ook de hippocampus
een rol speelt in het taalbegrip,
namelijk bij het "zin maken" van zinnen (de Volkskrant,
05-10-2016, door Mieke Zijlmans):
Oftewel: de hippocampus gebruikt het eerste
deel van een zin om de rest te voorspellen. Dit is dus hetzelfde soort
functie als het gebied van Wernicke doet, met dit verschil dat de hippocampus
deel uitmaakt van het middelste gebied in de hersenen, waar ook de emoties
zetelen
.
De hoofdfunctie van de hippocampus is het ontleden van
waarnemingsimpressies in abstracte concepten, waarbij de concepten gebruikt
worden ter herkenning. En verderop weer opgeslagen in het geheugen
.
Dat "verderop opslaan in het geheugen" is iets dat gebeurt vanuit de
hippocampus, liggende aan de rand van de cortex, naar de aanpalende delen van de cortex, met namen als
"parahippocampal gyrus" en "entorhinal cortex", allemaal liggende in het
globale gebied van de temporal cortex
- dat wil zeggen: het globale gebied
waar verderop het gebied van Wernicke ligt.
Er zijn dus nu drie
gebieden die samenwerken om de spraak en taal te vormen, en, laat de werking
van de hersenen elders zien, die zijn dan waarschijnlijk heen-en-weer aan
elkaar verbonden. Waarbij voortdurend de hogere functies gebouwd zijn op de
lagere. Dus vermoedelijk stuurt Wernicke de hippocampus aan, en Broca
Wernicke.
De genoemde spraakstoornissen laten goed zien welke rollen
die diverse gebieden hebben. Als Wernicke beschadigd is, dan dus tevens de
aansturing van de hippocampus. Aangezien de hippocampus de abstracte
concepten analyseert en combineert, gaat deze functionaliteiten verloren. De
patiënt krijgt van Broca normale spraakopdrachten binnen, maar spreekt
inhoudelijk wartaal.
Maar gaat er iets mis in Broca, zijn de
spraakopdrachten, komende van het bewuste deel van de hersenen, zelf niet
goed, terwijl de inhoudelijke boodschap in principe behouden blijft.
De
totale taalfunctie is dus een intensieve communicatie tussen meerdere
structuren
inhouden, zie Neurologie, ontstaan taal
. Tevens is het een illustratie van de modulaire opbouw
van de hersenen en de
erin werkende begripsprocessen.
Tot welk soort conclusies je dus ook kan
komen door de structuur van de taal te bestuderen, in welk geval je komt op
zoiets als de "abstractieladder", beschreven hier
.
Naar Neurologie, taal
,
Neurologie, cerebrum
, of site home
·.
|