Algemene semantiek | Trainingsprogramma
Het bekend raken met en oefenen in de ideeën van de algemene semantiek volgens
een speciaal, daaraan gewijd, programma is niet de favoriete aanpak op deze
website - liefst hou je dit soort dingen geleidelijk en een praktijkkwestie.
Maar velen zijn op zoek naar een pakket of programma voor het totale leven,
hoewel dat in de praktijk tot nu toe meestal teleurstellende resultaten heeft
opgeleverd
.
Wie het toch wil proberen of graag iets tastbaars meeneemt op reis, kan denken
aan inleidende boeken over cognitieve therapie of neurolinguïstisch
programmeren, die beide sterk ontleend zijn aan de algemene semantiek - en die
men dan vooral niet volkomen letterlijk moet nemen. Let op bij de keuze vooral
op het veelvuldig gebruik van praktische voorbeelden.
Op deze website wordt geen monolithisch programma geboden omdat training en
therapie ook voor een belangrijk deel op de individuele persoon zelf toegesneden
moet zijn. Wel zijn er een aantal algemene observaties te maken, onder het motto
"therapie" gedaan hier
. Wat betreft het meer praktisch klinkende "training" zijn hieronder een aantal basiselementen
verzameld, die men dan zelf verder kan aanvullen met ander materiaal, cursussen
mediteren en dergelijke, naar zijn eigen keuze en omstandigheden. Hoedt u
daarbij voor zaken die algemene oplossingen bieden van de soort: "Methusalem's
levenselixer - voor al uw kwalen", dat wil zeggen: alles dat op het geestelijke
terrein algemene oplossingen denkt bieden, en natuurlijk ook alles dat riekt
naar het geven van "zin aan het leven". Zoek cursussen die specifieke
vaardigheden aanleren, en in die uitbreiding van uw specifieke vaardigheden zult
u automatisch meer "zin van het leven" vinden dan waar dan ook
.
Maar de feitelijke plaats voor zo'n programma, althans de basis ervan, ligt
natuurlijk op die plaats waar de menselijke geest voor het eerst systematisch
gevormd wordt: de basisschool, waar dit soort elementen hun waarde ook inmiddels
bewezen hebben
.
Die hulp bij zo'n doe-het-zelf trainingsprogramma in de algemene semantiek komt
in de vorm van de volgende lijst, die gezien kan worden als een voortzetting van
de bekende piramide van Maslow
(Wikipedia) (de volgorde van de lijst is omgekeerd ten opzichte van die in de
figuur (klik erop voor een vergroting), dat wil zeggen: van meest basaal naar
steeds hoger):
-
Voeding
- Discipline
- Focus
- Geheugen
- Wiskundeachtige training
- Beweging
- Reactievermogen en hersensnelheid
- Kennisvergroting in allerlei domeinen
- Argumentatieregels
- Gezond verstand
- Creativiteit
- Etc.
Vergelijking van de twee piramides laat zien dat die van Maslow voornamelijk
gaat over emotionele ontwikkeling, en de bovenstaande over intellectuele
ontwikkeling, wat bij Maslow het niveau van "kennis" is.
Merk op dat al de meeste van de genoemde zaken op de lijst direct te vertalen
zijn in handelingen - veranderingen in gedrag. Dit is over het algemeen het
verschil tussen effectieve en ineffectieve vormen van aanpak van
verbeteringsprogramma's of therapie: hoe actiever ze zijn, des te meer resultaat
. En hier is ook van belang om op te merken dat zelfs op het niveau van basale
neurologie het menselijke denken gebaseerd is op het verwerken van hele
gebeurtenissen, waarnemingen, evaluaties plus gedragingen
, zodat ook
het leren van nieuwe dingen beter zal werken als het leerprogramma daaraan
voldoet
.
Een andere belangrijke aantekening is dat deze lijst het resultaat is van
analyse: het uit elkaar halen van een geheel, in dit geval een geheel van
processen van menselijk functioneren. Het heeft weinig zin om zich te
concentreren op één van de aspecten en dit uitgebreid te gaan oefenen, zonder
aandacht te schenken aan de rest. Vermoedelijk moeten eerst een aantal van deze
aspecten op een bepaald minimum niveau komen tot een zinvolle poging gewaagd kan
worden om met één ervan naar een volgend hoger niveau te gaan - methodologisch
op deze website bekend als de stapregel
. Het gaat om
het geheel van de lijst, zoals in de praktijk al snel zal blijken
.
Iedereen kan wel naar individuele behoefte wijzigingen in de volgorde boven
aanbrengen, hoewel de lijst ook heel aardig met de wenselijke gang van zaken
lijkt overeen te komen. Wie verbaast is over de eerste plaats van voeding, kan
zich even in de herinnering roepen dat alle menselijke processen gedreven worden
door stoffen die hij inneemt middels voedsel, de basale zaak van zuurstof even
uitgesloten. Maar zelfs water kan gezien worden als een voedingsstof, het gebrek
waaraan de werking van de hersenen, dus van de intelligentie, dus van de
mogelijkheden tot Algemeen semantische vaardigheden, beperkt. Het leidt weinig
twijfel dat de kwaliteit van de voeding die men tot zich neemt, ook een weerslag
heeft in de kwaliteit van het lichamelijke en geestelijke gestel - voor bronnen
en nadere uitwerking, zie hier
, en hoeveel mensen hier naar luisteren, zie hier
. Voor de symbolische rol van voedsel, zie hier
. Iets dergelijk geldt natuurlijk in versterkte mate voor het gebruik van
stimulerende middelen
.
Discipline is iets dat men in eerste instantie moet verwerven tijdens de
opvoeding. Nu is dat voor de huidige lezer waarschijnlijk een gepasseerd
station, maar voor degene die zelf kinderen heeft, is deze eerste stap van het
programma zeer wenselijk om het voor die kinderen beter te kunnen doen.
Discipline leert men kinderen door het hanteren van duidelijke regels tijdens de
opvoeding en de handhaving ervan
.
Discipline is ook iets dat geleerd wordt op school, vandaar
dat wat voor opvoeding gezegd is ook voor scholen geldt: discipline leert men
door structuur en regels, en het naleven ervan - het Rijnlandse onderwijsbeleid
wil dan ook de discipline op de zeer onordelijke Nederlandse scholen versterken
. En dus zeker niet meegaan met moderne trends waarin leerlingen in eigen beheer
met vrije opdrachten worden losgelaten in computerlokalen. Met dat laatste kan
men creativiteit aanleren, maar creativiteit is een hogere capaciteit waarvoor
een basis van discipline dusdanig gewenst is dat men van een noodzaak kan
spreken - zoals vrijwel iedere grote creatieve kunstenaar en wetenschapper heeft
beaamd.
Dat discipline een essentiële factor vormt in dit programma
spreekt eigenlijk voor zich - een dergelijk soort programma is zwaar vanwege de
vele dingen die je moet leren, en het volbrengen van zware taken vergt
discipline. Dat het ook het eerste is om aan te werken wordt nog eens ten
overvloede gedemonstreerd door haar invloed op het eerste item: voeding.
Iedereen weet wat de voorwaarden voor een goed voedingspatroon zijn, en wat men
moet doen om in dit opzicht gezonde te leven. Dat men het niet doet, heeft met
externe factoren als maatschappij te maken, maar die zouden geen invloed hebben
als die factoren niet een een toegang tot de geest werd gegeven. En dat toegang
geven tot de geest is "gebrek aan discipline" - het sjoemelen met de kennis die
men wel degelijk heeft.
Voorbeelden van de gevolgen van gebrek aan discipline zijn
"dik worden"
en
"schoolwanorde"
.
Geheugen, focus en wiskundeachtige training zijn basiselementen van het denken,
die voor het verhogen van intelligentie en voor moeilijke intellectuele
inspanningen als Algemeen semantische training een ernstige hulp, zo niet een
basisvoorwaarde zijn. De plaatsen waar al iets gedaan wordt aan deze zaken zijn
onze scholen. Focus is datgene dat geleerd wordt door je tijdens een lesuur te
focusseren op de instructie gegeven door de leraar, gevolgd door toepassing in
oefeningen (het belang ervan is bekend genoeg, zie hier
). Geheugen wordt getraind in de talendisciplines, aardrijkskunde, geschiedenis
en dergelijk, door het moeten onthouden van veel feitenmateriaal - dit is dus
ook meteen kennisvergroting. Wiskunde-achtige training spreekt voor zich - te
praktiseren tijdens wiskunde en de toepassing ervan in de natuurwetenschappen.
Hiertussen kan nog iets genoemd worden dat ook na de schoolcarrière nog beoefend
kan worden en dat zijn de vele vormen van geestelijke oefening onder termen als
meditatie, yoga, enzovoort
- soms in combinatie met allerlei bewegingsoefeningen, daarmee ook een brug
vormend naar het volgende item.
"Beweging" is een enkel punt uit de wereld van het lichaam, staande tegenover
vele vermelde punten die slaan op de geest. Kwalitatief moeten deze echter op
ongeveer gelijk niveau worden gesteld
. Gedurende zijn
hele bestaan behalve de allerlaatste seconde, is de mens door de natuur
geselecteerd op de combinatie van lichamelijke en geestelijke kwaliteiten, en
daar waar de tweede steeds belangrijker worden, is het duidelijk dat een
evenwichtige groei alleen mogelijk is als het eerste min of meer gelijke tred
houdt
. Een deel van de
kwalen van de mens in deze tijd zijn direct toe te schrijven aan de overmatige
belangstelling voor intellectuele prestaties, te vertalen als het "zenuwzieke
intellectualisme"
. De voor de hand
liggende remedie is natuurlijk een meer natuurlijk leven
.
Reactievermogen en hersensnelheid lijken biologische zaken die weinig te
veranderen zijn, en waarvoor ook moeilijk oefening zou zijn te bedenken. In
beide aspecten zit verandering. Ten eerste leert het nieuwe MRI-hersenonderzoek
dat het verandert aan de hand van andere vormen van herseninspanning, en ten
tweede zijn dit juist de zaken die van belang zijn bij allerlei computerspelen.
En dat laatste, het interactieve computergebruik, kan ook ingericht worden voor
dit soort specifieke training.
De volgende twee punten, argumentatieregels en gezond verstand, zijn in feite de
enige nieuwe ten opzichte van een goed school-curriculum. Ze worden in sommige
disciplines wel onderwezen op de universiteit, maar dat dan op een redelijk
gebrekkige manier, gezien de resultaten de capaciteiten op dit vlak van de
huidige afgestudeerden
. De reden
daarvan is dat dit onderwijs vrijwel geheel gericht is op de logische
argumentatieregels, hetgeen onderdeel vormt van het al genoemde zenuwziek
intellectualisme. Hoewel de kennis ervan nuttig is, is daarnaast de kennis van
de diverse andere denkregels, samengevat in "gezond verstand", onontbeerlijk. Je
zou denken dat gezond verstand niet te onderwijzen is, maar er zijn wel degelijk
voorbeelden van te vinden
, maar bijna meer illustratief: voorbeelden van overtredingen ervan
. Voor achtergronden aangaande het voeren van een dialoog, zie hier
.
Daarbij of daarnaast moet dan natuurlijk ook het
transportmiddel van die regels, de taal, aan de beurt moet komen. Dat wil
zeggen: we hebben het hier over de algemene semantiek. Dat heeft het bijkomende
voordeel dat de algemene semantiek directe aanknopingspunten heeft met
sociologie en psychologie, zodat daar ook meteen oude vakken als
maatschappijleer en een nieuw vak als psychologische hygiëne in ingebouwd kunnen
worden. De potentiële waarde van zo'n vak is inmiddels bekend
.
Dit zijn allemaal aanwijzingen gericht op de institutionele
aanpak. Het individu kan ook zelfstandig al deze terreinen bestuderen, maar dat
is veel en lang werk. Een deel van het terrein is samengevat in een aantal
vuistregels over het omgaan met informatie in het algemeen, beschreven hier
.
Waar hier genoemde belangrijke vakken nog ontbreken in het reguliere
onderwijsprogramma, zal ontwikkeling op dit gebied afhangen van eigen
inspanning. Maar eigenlijk lijkt het hele programma toch al op een raamwerk voor
een vorm van education permanente - wie de piramide tot een bepaald
niveau van verlichting helemaal heeft doorlopen, kan aan de volgende ronde
beginnen. Iets dat is aangeduid met een karakteristieke term uit de algemene
semantiek, hier geplaatst aan de top van de trainingspiramide als Etc.
Naar Site introduction
,
Alg. semantiek, inleiding
,
of site home
·.
|