De houding van de top, deel I, algemeen
| 31 aug.2002 |
Noot vooraf:
|
Zoals blijkt uit de datering rechtsboven is dit artikel geschreven
in 2002, ten tijde van deze noot, februari 2012, zo'n tien jaar geleden.
In die tijd zou de term "oligarchie" belachelijk zijn overgekomen. In de
afgelopen tien jaar is de volle werking van de oligarchie voor iedereen
die het wil zien naar buiten gekomen. Men heeft tegen de wil van de
bevolking de vrije immigratie volgehouden, de islam geworteld, en de
soevereiniteit voor een groot deel uitgeleverd aan Europa. Alles tezamen
vormende niet een machtsgreep, maar een machtonthulling: van de
nomadisch-kosmopolitisch denkende top-derde van de maatschappij, die
ernaar streeft van de onderste tweederde een soort landgebonden horigen
te maken terwijl zijzelf vrolijk en vrijgesteld de wereld rondreizen.
Meer aanwijzingen daarvoor in de artikelen in de lijst rechts.
De conclusie uit al die artikelen is: Wantrouw ten diepste alle
rijken, neoliberalen, de media en iedereen met kosmopolitische ideeën of
met een immigranten-afkomst.
U bent gewaarschuwd. |
Of het nu gewenst of ongewenst is, het is een feit dat een groot deel van de
mensheid voor een belangrijk deel van hun acties en attitudes kijken naar de
mensen die meer macht hebben dan zij zelf, de mensen aan de top van de
maatschappij. Het is waarschijnlijk een aspect dat altijd bij de mensheid heeft
gehoord, een variant van gedrag van vele diersoorten, die binnen hun groep een
leider of alfa kennen, die een belangrijk deel van de gang van zaken binnen de
groep bepaalt.
Een belangrijk deel van de houding van onze maatschappij wordt dus ook bepaald
door de houding van de top. Een streven naar verbetering in het maatschappelijke
klimaat, of de maatschappij in zijn algemeen, heeft dus een natuurlijk
aanvangspunt: de verbetering van de houding van de top
.
Als eerst stap onderzoeken we wat daar zoals mis is.
De meest gebruikte vorm van dit soort onderzoek is de betrokkenen te
ondervragen. Dit werkt niet bij onderwerpen als "de houding van de top", omdat
de betrokkenen niet naar waarheid of werkelijkheid antwoorden, maar naar sociale
gewenstheid. Een betere manier is het verzamelen van uitspraken op onbewaakte
momenten of in andere context gedaan
;
ook als het echt fout gaat, wil dat wel tot onthullingen leiden
.
Maar de beste manier is om te kijken naar gedrag. Hier volgen eerst in het kort
een aantal vormen van kenmerkend gedrag, die elders uitgebreider besproken
worden.
Het eerste en meest opvallende aspect aan de houding van de top is haar
onlustbare dorst naar geld. Men zou kunnen denken dat het hebben van een positie
van macht en aanzien al een grote en bevredigende beloning was, ook voor die
mensen die echt veel meer werk verzetten dan het gemiddelde. Het tegendeel lijkt
waar: naarmate de positie hoger is, lijkt men minder tevreden met deze vorm van
inhoudelijk bevrediging, en is de behoefte aan extra geldgewin groter. Meer over
dit aspect in Houding top II
.
Het tweede aspect, deels verbonden met het eerste, is dat van de eerlijkheid
en hypocrisie. Het duidelijkst is dit ten tijd van de jaarlijkse CAO rondes.
Alle topmensen, van de premier, via de directeur van de Nederlandse Bank, het
gilde der economen, de voorzitters van de werkgevers organisaties, tot en met de
directeuren van bedrijven in alle mogelijke sectoren, komen met bezweringen om
de loonstijgingen te beperken tot een of enkele procentjes, net genoeg om de
inflatie te compenseren (of net niet). Tegelijkertijd gaan de inkomens van alle
genoemde mensen met veel grotere percentages omhoog, laat staan de bedragen in
echte euro's die ze erbij krijgen. Een ander punt waar hetzelfde speelt is dat
van de arbeidsproductiviteit - van de werknemers wordt namelijk voortdurend een
grotere arbeidsproductiviteit verwacht, en een grotere arbeidsproductiviteit
betekent dat er harder gewerkt wordt voor hetzelfde geld. Oftewel, voor dezelfde
hoeveelheid arbeid krijgt men minder geld. Dit terwijl diezelfde top een
dreiging van minder geld onmiddellijk beantwoord met "dan gaan we minder hard
werken", zoals gezien in Houding Top II. En eenzelfde soort houding ziet
men ook bij andere vormen van arbeidsomstandigheden
.
De top is dus oneerlijk en hypocriet in de toepassing van hun
eigen regels - het aspect van de oneerlijkheid vindt men het sterkst in de
economische top, zie
Houding Top II, en de hypocrisie bij de politieke top, zie Houding top
IV
.
De ernst van deze vorm van hypocrisie is dusdanig dat er een harder woord voor
gevonden lijkt te moeten worden. Merk daarbij nop dat de politieke en
bedrijfsmatige top normaliter als verschillend wordt gezien, maar dat die
scheidslijn bijzonder vaag is
.
Het derde aspect dat de top kenmerkt is dat ze minder verantwoording aflegt
voor haar fouten dan de overige lagen van de maatschappij. Dit is in
tegenstelling tot hun eigen beweringen daarover, die vooral gedaan worden als
het gaat om hun hoge beloning te rechtvaardigen: we hebben zulk verantwoordelijk
werk. Dat is in theorie juist, maar men gedraagt zich er totaal niet naar. Er is
een plaats waar het wel gebeurt, namelijk in Japan, en dit verschijnsel wordt
hier als dusdanig bijzonders gezien, dat de beelden van zich excuserende
topmensen hier op televisie worden vertoond. Dit bewijst dat het in de westerse
maatschappij dus niet gewoon is, of preciezer: niet gebeurt. Meer daarover in
Houding top III
.
Het vierde aspect is dat van de geslotenheid. In tegenstelling tot wat men
beweert, is het ook in de huidige toplagen zeer moeilijk binnendringen, leidende
tot wat hier de Grote illusie wordt genoemd
.
Het is wel makkelijker dan het een aantal decennia geleden was, maar dat is een
vooruitgang van vrijwel onmogelijk naar zeer moeilijk. De geslotenheid leidt tot
een gebrek aan nieuw bloed en de bijpassende creativiteit, innovatie, en
ondernemingszin
.
Meer daarover in
Houding top V
.
En al deze zaken komen naar buiten in de reactie op de verstoring ervan, zoals
het geval van klokkenluiders in Houding top VI laat zien
.
De tot nu toe genoemde factoren slaan op wettelijke vormen van
handelen. Maar de houding van de top blijkt zelfs direct te correleren met
onwettig handelen: hoe dichter bij de top, hoe meer fraude men pleegt, van het
concern- en miljarden-niveau zoals de bekend geworden gevallen van
boekhoudfraude, tot alle onderliggende lagen
. En
dat gaat nog een stap hoger: psychologisch onderzoek heeft laten zien dat de
eigenschappen die toegedicht worden aan de de goede topmanager sterk
overeenkomen met die eigenschappen die men associeert met psychopaten
,
en dat die correlatie ook in de praktijk is terug te vinden
. Deze relatie met psychopathie verklaart de hoge energie, de sterke neiging tot
risico, en de meedogenloosheid die men aan de top veel terugvindt, en verklaart
ook het gemak waarmee men fraudeert.
Er zijn een aantal gevolgen van deze verkeerde houdingen van de top. Een directe
gevolg van de overbetaling van de top is de noodzaak van economische groei om
die instroom van improductief geld te compenseren
;
deze langdurige economische groei bedreigt het bestaan van onze aarde. Maar het
belangrijkste effect van de houding van de top is op kortere termijn. Want wat
zij doet is een ondermijning van de onderlinge vertrouwen en solidariteit binnen
de maatschappij
,
zoals tot uiting komt in pleidooien voor de dominantie van het individu boven
die van de samenleving
, of
recenter (2005), pleidooien voor de zelfredzaamheid van de
burger
.
Wat hiermee tevens ondermijnd wordt, is de geneigdheid tot
samenwerking
,
wat inmiddels voor iedereen zichtbaar is
. En
zoals in Westerse organisatie
betoogt, is de neiging tot samenwerking een van de twee belangrijkste pijlers
waarop onze welvaart gebouwd is.
Echter, de ultieme vorm van dreiging die de houding van de top
vormt, is haar neiging zich van de rest van de maatschappij af te scheiden (dit
artikel dateert in ongeredigeerde vorm van september 2002), een trend die
inmiddels (april 2005) door sociologisch onderzoek is aangetoond
, en
door de praktijk (september 2005) bevestigd
. Op
het ogenblik gebeurt dat in de vorm van sociale segregatie binnen Nederland.
Maar gezien de hoeveelheid kapitaal die de top zich inmiddels vergaard heeft en
verder kan vergaren, is het niet ondenkbaar dat die afscheiding de vorm van
verhuizen naar een zonnig buitenland zal aannemen
. Deze afscheiding wordt verder mogelijk gemaakt door het verplaatsen van arbeid
van Nederland, of Europa in het algemeen, naar lage lonen landen, wat in mooie
woorden de globalisering van de markt heet.
Op wat langere termijn gezien kan dus men dan de situatie krijgen
dat de top van de maatschappij zich verrijkt heeft aan de meerwaarde van de
arbeid van de productieven, met dat geld naar het zonnige buitenland vertrekt,
en de fabrieken en arbeid verplaatst naar lage lonen landen, waar het uitbuiten
van de productieven op een hoger niveau opnieuw kan beginnen.
Op het ogenblik is het voorgaande het zwartst mogelijke scenario,
maar het het is overduidelijk dat dit wel de richting is waarin de wereld zich
op dit moment beweegt. Daar komt bij dat er binnen de door de top gepropageerde
mentaliteit van ieder-voor-zich en het-recht-van-de-sterkste geen enkele rem is
om dit proces te stoppen. De bewijslast ligt dus aan de kant van de top - zij
zullen op een of andere wijze moeten laten zien dat ze de gevolgen van de
huidige begrijpen, en het gevaar van nog ernstiger gevolgen onderkennen. De
reacties op de huidige uitdagingen die de top krijgt, zijn wat dat betreft
weinig hoopgevend: de reacties zijn die van een pure oligarchie, zowel in
politiek
als algemeen maatschappelijk opzicht
.
Er zijn voor de toekomst ruwweg twee mogelijke paden die de mens
kan kiezen: de top gaat dit wel beseffen, en past haar houding en gedrag aan,
zodat we op vreedzame wijze op een meer Rijnlandse maatschappij komen
.
Of de top beseft dat niet. Dan zijn weer twee mogelijke zijpaden.
De eerste is het Franse model - dat betekent dat er eerst een maatschappelijk
oproer komt, met hopelijk daarna een meer Rijnlandse maatschappij. In de tweede
komt dat oproer er niet - dan is het Romeinse model het meest waarschijnlijk:
het innerlijke verval door decadentie
.
Maar in het laatste geval is het ook mogelijk dat de natuur voor
een oplossing zorgt, op de van haar bekende wijze in de omgang met hardleerse
soorten: een groot uitsterven
.
De ervaringen van de laatste decennia, en de psychologie van het
soort mensen die nu de top bevolkt, maakt een een goede afloop langs die weg
niet tot de grootste waarschijnlijkheden behoort. Die psychologie en een
mogelijkheid om daar iets aan te doen middels het gereedschap van elders op deze
website zijn beschreven hier
.
Een alternatief is een oplossing via de middenklassen - meer over
de houding van de middenklassen hier
.
Naar Loon naar werken, top
,
Economische klassenstrijd
,
Recht van de sterkste
,
Sociologie lijst
, Sociologie overzicht
, Economie overzicht
, of
site home
.
|