Uit: De Volkskrant, 23-02-2007, door Geke van der Wal

Interview | Marjolijn Februari
 
‘Te weinig romans gaan over de machtigen’

Volkskrant-columniste Marjolijn Februari schreef haar (bekroonde) experimentele romandebuut toen ze 26 was. Daarna wilde ze even geen prozaschrijver meer zijn. Deze week verscheen haar tweede – en eerste klassieke – roman.

...    De literaire kring speelt zich af in een welvarend dorp. De leden van de leesclub zijn invloedrijke advocaten, accountants, kunstaankopers, hoogleraren, bestuurders, bankdirecteuren. Ze lezen en discussiëren over boeken – op niveau. De intellectuele rust wordt verstoord als een vroegere dorpsgenote furore maakt met een autobiografisch boek. De leesclub weigert aanvankelijk deze chicklit te lezen, uit dedain, maar ook omdat ze vrezen dat de schrijfster – ze komt een lezing geven in het dorp – een gemeenschappelijk geheim gaat onthullen.
    De affaire die achter het geheim schuilgaat, zegt Februari, is gebaseerd op een bestaande zaak over een Nederlands bedrijf dat zonder waarschuwing giftige stoffen leverde aan een firma in Haïti als gevolg waarvan meer dan zestig kinderen de dood vonden. Tot een rechtszaak kwam het niet, de zaak werd voor een luttel bedrag geschikt door het Openbaar Ministerie. In diezelfde tijd was er ophef over Marokkaanse jongeren die werden beschreven als berekenende hangjongeren zonder normen en waarden. ‘Ik dacht: hoe kun je die jongeren overtuigen dat ze zich anders moeten gedragen als de Nederlandse overheid precies hetzelfde doet, of eigenlijk veel erger? Ik heb daar een verontwaardigde column over geschreven, maar ja, dan houdt het op. Ik was blij dat ik het kon gebruiken in mijn boek.’
    Het milieu van machtige mannen in De literaire kring wordt vernietigend beschreven, vooral de initiator van de club, universiteitsbestuurder, beroemd hoogleraar, columnist en veelgevraagd commentator in de media, de slimme, charmante Randolf Pellikaan, die weet dat het beter is naar Palestrina te luisteren dan naar Mozart, en wiens ambitie doorzichtig is en hoon oproept, maar omdat die ambitie zich in aangepaste en betrouwbare vorm uit, is hij ongevaarlijk voor het systeem en dus bij uitstek geschikt voor de macht. Het levert hem in de loop der jaren alle mogelijke bestuursfuncties en promoties op.
    Marjolijn Februari, die door veel organisaties wordt ingehuurd als adviseur en meedenker: ‘Ik kom dit soort mensen vaak tegen in mijn werk. Dan rijd ik altijd in grote woede naar huis. Toen ik hen kon gebruiken voor mijn verhaal, vrolijkte me dat op. Macht corrumpeert nu eenmaal, dat is overal zo. Er worden te weinig romans over deze laag van de bevolking geschreven. Ik vind hen ook niet onsympathiek, ze zijn niet slechter of beter dan anderen, ze hebben alleen meer macht dan anderen, en ze zouden het verschil kunnen maken. Ik ben erg geïnteresseerd in goed burgerschap, in normen en waarden. Ik zou willen dat het in dat debat meer gaat over wat mensen in hun werk, in hun arbeidzame leven kunnen doen.’...


Red.:    Ook wat commentaar van een derde:
 

Uit: De Volkskrant, 26-02-2007, column door Michaël Zeeman 

Collaborateurs van de consensus

De leukste stukken in de nieuwe roman van mijn collega in de columnistiek van deze krant, Marjolijn Februari, zijn de stukken waarin zij vergeten lijkt dat zij een roman aan het schrijven is, geen column. Dan gaat zij ijskoud voor haar personages staan en spreekt namens hen, fier en dwars, over wat haar in het huidige Nederland ergert en wat daarin haar verontwaardiging wekt.    ...
    Met Marjolijn Februari en haar belangrijkste personages, een verdienstelijk jurist, een vooraanstaand ‘captain of industry’, een geslaagde advocaat en, welja, een journalist. Die laatste is enige tijd uit Nederland weggeweest – ik was er al bang voor – en ergert zich bij terugkeer groen en geel. Die eerste drie hebben onderwijl op het land en, dat vooral, op zichzelf gepast. In het contrast dat zij aan hun verschillende posities en belangen danken, ontstaat het commentaar. ‘Jij hebt geen principes’, wordt er over een van hen genoteerd, ‘jij hebt een netwerk.’
   Is het een roman en is die roman als roman geslaagd? Het zal mij wat: geldt, juist onder neerlandici, de Max Havelaar niet als het belangrijkste boek uit onze literatuur? Als ik het goed zie, dan breekt die literatuur nu uit alle macht uit de kluisters van het naturalistische realisme, die aandoenlijke verhaaltjes over deerniswekkend lusteloze mensen met beschamend geringe intellectuele vermogens, en zoekt zij andermaal aansluiting bij de ideeënroman, de collage en de documentaire die Max Havelaar bij uitstek is. Die romans vragen van hun lezers een andere houding dan het louter toetsen van de verwachting of het kunststukje vernuftig in elkaar geknoopt en deugdelijk afgehecht is; die criteria kunnen altijd nog voor breiwerkjes worden aangewend.
    De journalist Victor Herwig in De literaire kring is achterdochtig en dat komt doordat hij zich interesseert voor het kwaad. ‘Altijd zodra je ergens in prikte bleek er explosief materiaal in te zitten, altijd zodra je ergens het deksel vanaf haalde kolkte er een lavastroom uit van slechtigheid en bederf.’ Maar tegen de onverschilligheid van al die keurige mensen in de leesclub is hij niet opgewassen: zij zijn de redelijkheid zelve en redeneren elke rimpel glad. ‘Ik wens mij niet te excuseren voor mijn pädagogische Provinz’, zegt één hunner, waarop een ander zich afvraagt: ‘waar haalde hij die woorden toch vandaan, uit een puzzelwoordenboek?’
    Dat commentaar is niet alleen geestig, het is ook venijnig: de schrijfster mag dan een in en in keurige dame zijn, met een indrukwekkende verzameling diploma’s, zij doorziet bovenal de fraude die in al die keurigheid schuilt. Nette, weldenkende mensen, daar is zij door omgeven – steunpilaren van de maatschappij, die nooit iets verkeerds zullen zeggen of iets ongepasts zullen doen. Maar zij zijn collaborateurs van de consensus, want wegkijken en wegredeneren zijn ook laakbaar. Zij maken zich druk om futiliteiten en hebben hun kolossale verantwoordelijkheden voor zichzelf teruggebracht tot een amusant tijdverdrijf, ‘elk jaar is een prullenbak’.
    Het sterke is, dat Februari haar personages op niveau tegemoet treedt: zij bespot de intellectuele en bestuurlijke elite van Nederland niet alleen, zij leest haar ook de les. ...


Naar Houding top I  , Sociologie lijst  ,  Sociologie overzicht  , of site home .