Cultuurverschillen en onoverkomelijkheden
Cultuurverschillen zijn geen probleem, zolang ze naast elkaar kunnen bestaan. Ze
zijn wel een probleem, als ze niet naast elkaar kunnen bestaan. Dat dat laatste
een mogelijkheid is, zullen sommigen niet willen geloven. Daarom wat
voorbeelden.
De Volkskrant, 05-03-2005, column van Marjolijn Februari
Moeten welkom en gastvrijheid niet gratis zijn?
...
Deze week luisterde ik naar de ervaring van journaliste Marcia Luyten, die een
drankje wilde bestellen in Paradiso en merkte dat Paradiso voor de duur van een
zondagmiddag was drooggelegd: er werd geen alcohol geschonken. Ze was te gast
bij de multiculturele manifestatie Ben je bang voor mij?, waartussen
Marokkaanse en Nederlandse Nederlanders werd gedebatteerd over de vraag hoe
samen te leven. Doel van de manifestatie was wederzijds begrip, openheid,
vrijheid om anders te zijn en meer van dat al. Maar wat is die vrijheid om
anders te zijn waard als ik in Paradiso alleen fris mag drinken?, vroeg Luyten
zich af.
Niet dat ze ook alcohol zou willen drinken in een moskee of
Marokkaans buurthuis. En ze zet islamitische gasten geen varkensvlees voor. Maar
een drooggelegd Paradiso?, dacht Luyten. 'Ik realiseer mij dat ik weliswaar ben
uitgenodigd, maar dat de gastvrijheid niet op mij is toegesneden. De ontmoeting
slaat geen brug, maar trekt een streep. Ik nodig je uit op een plek die jij zo
goed kent, ik stel regels waarvan ik weet dat ze jouw vrijheid inperken, en dan
vraag ik je: zeg, ben jij bang voor mij?' ...
Red.: Waar Luyten op stuitte (volledig verslag hier
) was
een onoverkomelijkheid. Men kon tijdens de manifestatie vrijblijvend van mening
verschillen, maar het is niet mogelijk een beetje geheelonthouder te zijn, vrij
naar het aloude "het is niet mogelijk een beetje zwanger te zijn".En waar ze
impliciet bezwaar tegen maakte is dat die onoverkomelijkheid ten haar nadele
werd toegepast op wat ze haar terrein beschouwt, namelijk de openbare instelling
De Balie. De vraag waar Februari liever niet aan wil is: mag ze dit zo zien? Ten
eerste: in normale omstandigheden is De Balie het terrein van Luyten, oftewel er
gelden autochtone normen. Bij een besloten moslimgebeuren is De Balie het
terrein van de moslims, en gelden hun normen. Maar nu is er een bijeenkomst
waarbij beide groepen samenkomen. Wiens normen krijgen dan de overhand. In dit
geval: die van de moslims: Luyten stond droog. Als voorbeeldfunctie is dit
duidelijk: waar moslim en niet-religieuze opvattingen stuitten, krijgen de
moslims de overhand. De vraag of dit angstwekkend is, is een vraag over
terminologie. Het is verontrustend.
Het impliciete antwoord van Februari is: je moet gastvrij
zijn. Dat is een filosofenargumentatie: pak een principe, en pas het toe. Hier
is het onzorgvuldig toegepast. Want de definitie van gast is: iemand die even
langs komt, en weer vertrekt. Daar slaat Februari's bed and breakfast
voorbeeld op. Allochtonen en moslims in Nederland zijn geen gasten, zelfs geen
loge's, maar inwonend. Die hebben, naar hetzelfde soort principes als Februari
gebruikt, zich te gedragen naar de regels van het huis. (Februari heeft een
reactie gehad en een aanvulling gegeven, zie hier
)
De volgende twee onoverkomelijkheden zijn treffend samengevat in een cartoon van
Collignon (de Volkskrant, 08-03-2005):
In beide gevallen zijn de personen die tegen het probleem aanliepen
beschuldigd van opzet, discriminatie en stigmatisering. Deze emoties worden
veroorzaakt door het besef dat het onoverkomelijkheden gaat: je kan niet een
halve hand of een beetje orgaan geven. Het zijn letterlijk cultuurbotsingen.
Naar Cultuurverschillen
, Hiërarchie
allochtonen
, of naar site home
.
|