Bronnen bij Sociologische begrippen: antisemitisme, generaliseren

Een van de doeleinden van het gebruik van de termen antisemitisme en holocaust is de joden te vrijwaren van kritiek op aspecten van hun cultuur. Iedere cultuur heeft aspecten waar je kritiek op kan hebben, en de Joodse is zeker geen uitzondering. een van de ondersteunende argument daarbij is dat kritiek hebben op joden een vorm is van generaliseren. En generaliseren mag niet. Zegt men dan of impliceert men dan.

Nu is het onmogelijk te praten over groepen zonder te generaliseren, dus het is onmogelijk om sociologie te bedrijven zonder generaliseren. Dat zou al voldoende zijn om het argument ook bij gebruik ter verdediging van Joden opzij te schuiven. Maar in dit specifieke geval kan ook een specifieke weerlegging worden geboden. Die uiterst simpel is: leden van de Joodse etnie of cultuur generaliseren zelf ook. Minstens net zo veel als andere etnie of cultuur dan ook. Hier wat voorbeelden daarvan (De Volkskrant, 28-05-2013, door Frénk van der Linden):
  Interview | Hella Hartman

Gebed zonder end

Mag je een Joodse vrouw, die in de oorlog haar halve familie verloor, verwijten dat ze zelf bezetter is geworden? Vlak voor de reis van minister Timmermans naar het Midden-Oosten, portretteert Frénk van der Linden een Nederlands-Israëlische koloniste op de bezette westelijke Jordaanoever.

...    Het is onmogelijk om de Westbank op te rijden ...
    Zestig kilometer ten noorden van Jeruzalem tekent zich Ariel af. ...
    Hier woont en werkt Hella Hartman (78), bij wie ik sinds eind jaren tachtig meermalen te gast was. Naar eigen zeggen 'een echte Amsterdamse jodin met een grote bek'. Ze is grafica, maakt papiersneden en doceert. Geen religieuze hardliner, wel een vrouw die houdt van weinig subtiele opinies. 'Pesten, Arabieren doen niets liever. Ook onderling: altijd oorlog. Gelukkig, want daaraan danken wij ons voortbestaan.'
    'Laat de Arabieren vertrekken naar Jordanië, daar hebben ze ruimte zat.'
    'Wat Arabieren hun vrouwen aandoen... Achterlijke debielen!' Palestijnen is een woord dat Hartman mijdt. 'Het zijn Arabieren', zegt ze, 'en mijn belangrijkste punt is dat zij niet te vertrouwen zijn. Als je hen je rug toekeert, steken ze er een mes in.' Wie zo generaliseert, werp ik tegen, is een racist. 'Hou toch op! Zo ben ik niet, dat weet je best. Ik heb het niet over iedereen.' Ze schatert. 'Ik heb het over een groot deel van die mensen. Je kunt alleen maar zaken met ze doen als je een vuist toont.'    ...

Volkomen normale oordelen, in Israël. Volkomen normale oordelen van Joden, dus. Genoeg informatie om oordelen te kunnen vellen, maar eerst nog even verder lezen:
  Haar mantra is dat Israëlische soldaten 'te engelachtig' reageren op Palestijns verzet. 'Onze jongens gebruiken knuppeltjes en traangas, zielig. Toen koning Hussein nog over de Westbank ging, stuurde hij bij rellen gewoon tanks. Hij liet zijn mensen dan flink wat lui neerschieten. ...'    ...
    Hoe langer ik met haar praat, hoe sterker ik moet denken aan vergelijkingen die worden gemaakt met de ZuidAfrikaanse apartheid. 'Flauwekul, echt flauwekul. Durf onder ogen te zien dat dit vooruitgang is. Wat wil je dan? Nog meer strijd, nog meer bloedvergieten? Ik kan je niet volgen.'    ...
        Mag je een Joodse vrouw die haar halve familie verloor in de oorlog verwijten dat zij zelf een bezetter is geworden? Of mag je dat niet verzwijgen? Hella Hartman: 'Die zaken hebben niets met elkaar te maken. De nazi's wilden ons - een volk - compleet ausradieren. Iemand die zo'n vergelijking maakt, is een grote stommerik. Wij verheffen de Palestijnen juist.'
    Heeft ze ooit een moment van twijfel gekend, al was het maar een duizendste seconde? Ze zwijgt. Dan: 'Als journalist weet jij heel goed dat de pers dingen veel erger maakt dan ze in werkelijkheid zijn. Ik ben daar niet gevoelig voor. ...'

Dat was het wel zo'n beetje.
    Nu gaat deze website uit van diverse redelijk simpel regels. Een daarvan zijnde "Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een andere niet". Een ander, erop gelijkend: "Wat je een ander aandoet, of zelf toepast, mag ook jouw aangedaan worden of op jou toegepast".
    Dus de houding die deze mevrouw heeft tegenover de Palestijnen, die, zoals gezegd, zo gewoon is in Israël dat het de meerderheid tot overgrote meerderheid van de bevolking ze draagt, dat wil zeggen: in ieder geval een ruime meerderheid der Joden, ook op die Joden zelf toegepast mag worden.
    Dus al eerste geldt dit voor de oordelen. Van hen over de Palestijnen. Een herhaling:
  'Wat Arabieren hun vrouwen aandoen... Achterlijke debielen!' Palestijnen is een woord dat Hartman mijdt. 'Het zijn Arabieren', zegt ze, 'en mijn belangrijkste punt is dat zij niet te vertrouwen zijn. Als je hen je rug toekeert, steken ze er een mes in.'

Even dus wat termen vervangen:
  'Wat Joden hun medemensen aandoen... Achterlijke debielen!' Israëliërs is een woord de redactie mijdt. 'Het zijn Joden', zegt ze, 'en ons belangrijkste punt is dat zij niet te vertrouwen zijn. Als je hen je rug toekeert, steken ze er een mes in.'

Dit is dus het soort oordelen dat ook gerechtvaardigd is in de richting van de Joden. Als daar aanleiding toe mocht zijn. Even aannemende dat de Joden een aanleiding hebben om zich als geciteerd uit te spreken over Palestijnen. Anders zouden deze Joodse opvattingen natuurlijk volkomen onaanvaardbaar zijn ... Onaanvaardbaar in de zin ergens tussen "Apartheid' en "Jodenvervolging".
  Wie zo generaliseert, werp ik tegen, is een racist. 'Hou toch op! Zo ben ik niet, dat weet je best. Ik heb het niet over iedereen.' Ze schatert. 'Ik heb het over een groot deel van die mensen. Je kunt alleen maar zaken met ze doen als je een vuist toont.'

Dus vanaf nu spreken we onverkort over "Joden".

Het tweede voorbeeld (de Volkskrant, 29-05-2013, column door Max Pam):
  Iedereen houdt van machtige Duitsers

Angela Merkel zat op de eretribune van Wembley om de Europacupfinale tussen Bayern München en Borussia Dortmund te volgen. Twee Duitse clubs op Wembley - ik kan me voorstellen dat de Britse prime minister Cameron de wedstrijd ongezien liet, omdat hij belangrijker zaken aan zijn hoofd had.    ...
    Voorafgaand aan de finale hield de BBC onder 26 duizend mensen in 16 verschillende landen een enquête naar de mate waarin naties sympathiek en onsympathiek worden gevonden. En raad eens: welk land kwam als eerste uit de bus? Als het land 'dat de meest positieve invloed heeft op de wereld'?
    Duitsland.
    Voor Canada, dat tweede werd. De Britten zelf werden derde en het zal ze goed hebben gedaan dat ze in elk geval de Fransen voorbleven. Bijna onderaan vinden wij Israël, nog net voor afschuwelijke staten als Noord-Korea, Pakistan en Iran. Ik werd wel even stil van het lijstje. ...
    Voorbij, allemaal voorbij. Je zou daaruit kunnen concluderen dat het collectieve geheugen het ongeveer twee à drie generaties volhoudt. De Holocaust bestaat daarna alleen nog in boeken en musea. Dat de afkeer voor Duitsers ook in Nederland moest afnemen, was eigenlijk al voorspeld door Willem Frederik Hermans, die schreef: 'Ik begrijp niet waarom de Hollanders zo'n hekel aan de Duitsers hebben. Eigenlijk passen ze uitstekend bij elkaar: zwaar op de hand en gerimpeld van plichtsbesef.' Daarom is het extra zielig dat onze economie die van de Duitsers niet meer kan bijbenen.
    In Europa zijn de Duitsers weer machtig geworden, en macht - vooral gecombineerd met geld - maakt bemind. Niet alleen bij Nederlanders, maar grappig genoeg ook bij Spanjaarden en zelfs bij de Grieken, zo blijkt uit de BBC-enquête. Weliswaar zijn in Madrid en Athene portretten van Angela Merkel met een Hitler-snorretje rondgedragen, maar dat heeft niet verhinderd dat Spanjaarden en Grieken dat verdomde Duitsland beschouwen als een positieve kracht. Overigens maken de Fransen het wel heel erg bont. Na de Frans-Duitse oorlog van 1870, de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, denkt maar liefst 81 procent van de Fransen zeer gunstig over de Duitsers!    ...
    Wat wordt geroemd als een zeer sympathieke eigenschap is de betrouwbaarheid van de Duitsers. Ze doen wat ze beloven. Op zijn eigen manier was ook Hitler het toonbeeld van betrouwbaarheid. Hij deed met de Joden precies wat hij had aangekondigd. ...

Generaliseren bij de vleet.
    Het was meerdere lezers van de Volkskrant opgevallen (de Volkskrant, 01-06-2013, ingezonden brief van Karlijn Hendriks, Den Haag):
  Duitsers (1)

In zijn column in O&D van 29 mei merkt Max Pam op dat hij verbaasd is over het feit dat de Duitsers tegenwoordig het geliefdste volk ter wereld zijn en lijkt hij een pleidooi tegen deze nieuwe populariteit te houden. Hij riep hiertoe onder andere de Holocaust in herinnering.
    Ik leer mijn leerlingen in de geschiedenislessen dat het beoordelen van mensen op daden van landgenoten generaliseren heet, dat nazaten voorouderlijke daden aanrekenen anachronistisch is en dat niet de Duitsers maar de nazi's de Holocaust op hun geweten hadden. En leerlingen leren dat wat met generalisaties begint, kan leiden tot het classificeren van volkeren als Übermenschen of Untermenschen. Wat daarvan kwam weten wij allen.

Dat is nu grappig. dat deze briefschrijver de term Übermenschen . Ze vergeet een kleinigheid. De term "Uitverkoren Volk". Dat is nog stukken erger dan Übermenschen . En als de term Übermenschen gebruikt kan worden als voorbeeld van de gevolgen van generaliseren, hoe zit het dan met de term "uitverkoren volk'.? Wat voor gevolgen kan je daar dan wel niet bij denken? En mogen we daar dan geen opmerkingen over maken, omdat het van Joden stamt en dat het gebruik van de term "Joden" en vorm van generaliseren zou zijn. Daarop is eigenlijk maar één riposte passend: dat is een gotpse.
   Concluderend: de term ' uitverkoren volk' is de ergste vorm van generaliseren, en om dat te strijden moet we dus de uitvinders ervan bestrijden: de Joden. Wat dan dus staat voor : de ideeën van de Joden. Maar dat spreekt voor zich. net zoals het bestrijden van de ideeën van de Joden geen antisemitisme is. maar gezond verstand, dus.
    Overigens vergat Max Pam in zijn generalisatiedrift nog een kleinigheid (de Volkskrant, 01-06-2013, ingezonden brief van Ben Oostendorp, Groenlo):
  Duitsers (2)

In de leuke column van Max Pam staat dat Iedereen houdt van machtige Duitsers. Een zeer sympathieke eigenschap is hun betrouwbaarheid. Zelfs Hitler, zegt Pam, deed met de Joden precies wat hij had aangekondigd. Ik dacht dat hij een Oostenrijker was.

Dus bij generaliseren moet je wel oppassen. Vooral als je het soort emoties koestert als Max Pam en Hella Hartman. En vele andere Joden uitleg of detail .


Naar Sociologische krachten , of site home .

2 jun.2013