Bronnen bij Intelligentie: ontkenning

In het onderstaand eerste artikel gaat het over het misbruik van de IQ-test. Dat misbruik bestaat eruit dat men die uitkomst vermeldt in een enkel getal, terwijl iedere meting, ook die van IQ, een spreiding heeft, de uitkomst ligt in een gebiedje met de uitkomst als de meest waarschijnlijke, bijvoorbeeld: tussen 115 en 125, met 120 als het meest waarschijnlijk (genoteerd als 120 ± 5) (de Volkskrant, 31-12-2005, door Peter Giesen):
  Alle achterlijken naar een eiland

De 100-jarige IQ-test, ooit een succesvol hulpmiddel in het onderwijs, is door bureaucraten weggekaapt
.
Tussentitel: 'Iedereen kan zich achter een getal verschuilen'
Een vader wil zijn zoon met leerproblemen inschrijven op een school voor speciaal onderwijs, waar hij meer begeleiding kan krijgen. Het lijkt iedereen een goede oplossing, maar dan blijkt dat de jongen 69 punten heeft gescoord op een IQ-test. Helaas, zegt de school, wij moeten van de overheid een ondergrens van 70 punten hanteren.
    Het testen op intelligentie is uit de hand gelopen, vindt dr. Peter Tellegen, docent psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zelf maakt hij de SON-test, een succesvolle intelligentietest die over de hele wereld gebruikt wordt.
    Hij kan er enthousiast over praten. Een prachtig hulpmiddel, zo'n test, die een indicatie geeft van het intelligentieniveau, en inzicht biedt in iemands sterke en zwakke punten.
    Maar tegenwoordig wordt de score verabsoluteerd, alsof het een exacte meting betreft. 'Dat is onzin. Er is onderzoek gedaan waarbij kandidaten twee verschillende tests maken. Beide tests waren kwalitatief goed. Toch was er in 10 procent van de gevallen een verschil van 20 punten of meer.
    'Dat geeft wel aan hoe betrekkelijk zo'n cijfer is. Een persoon heeft ook helemaal geen IQ. Hij heeft alleen een score van een test die op een gegeven moment is afgenomen', zegt Tellegen, die ook een website heeft over dit thema (www.testresearch.nl).   ...
    'Steeds vaker wordt zo'n test op de computer afgenomen, waarna er een door de computer gegenereerde interpretatie en advies uitrolt', zegt de Groningse psycholoog Tellegen.
    Als de deskundige niet meer vertrouwd wordt, blijft alleen het getal over. De scores, die volgens de psychologische wetenschap altijd betrekkelijk zijn, worden vervolgens gebruikt om bureaucratische beslissingen te legitimeren.
    'Misbruik van de test', vindt Van Drunen. 'Het is natuurlijk wel handig', stelt Peter Tellegen. 'Iedereen kan zich achter een getal verschuilen.'

Rectificatie / Gerectificeerd    Als een kandidaat twee verschillende IQ-tests maakt, is er in 10 procent van de gevallen een verschil van 20 punten of meer (Kennis, 31 december). Dit moet zijn: 5 procent.

Oké, dat laatste is dus een fout. Maar die fout wordt duidelijk gebruikt om het begrip zelf onderuit te halen - bijvoorbeeld door associatie met kwalijke praktijken als in de kop. Als toetje blijkt er ook nog een vergissing gemaakt te zijn met de cijfers in het artikel: men heeft de onzekerheid in de test twee keer zo groot gesteld als de werkelijkheid.
    Een Freudiaanse vergissing natuurlijk (de Volkskrant, 15-12-2007, door Mark Mieras):
  Denken moet je doen

Wie denkt dat intelligentie een vaststaand gegeven is, houdt zichzelf dom. Slimme mensen worden niet geboren maar gemaakt. Door hun hersenen te trainen.


Een troost voor alle leerlingen die met een matig kerstrapport thuiskomen: ook Einstein, Edison en Darwin hebben hard moeten werken aan hun genialiteit. Dat je met kant en klare talenten op de wereld komt, is een schadelijk misverstand. Om dat recht te zetten werkt Stanfordonderzoeker en psycholoog Carol Dweck met haar team aan het computerprogramma Brainology. Over een half jaar komt het beschikbaar voor het Amerikaanse onderwijs.
    De training beslaat zes modules die leerlingen vertellen hoe de hersenen werken. De leerlingen leren dat nieuwe cellen en verbindingen in de hersenen alleen kunnen overleven als ze worden gebruikt. Daarom geldt voor hersenen hetzelfde als voor spieren: hoe meer je ze traint hoe krachtiger ze worden. Wanneer er hard op wiskunde wordt geblokt, kun je veranderingen meten in verschillende hersenkwabben. Intellectueel talent, is de boodschap van Brainology, komt bij niemand aanwaaien. Het is naast aanleg vooral ook het resultaat van hard werken.
    Brainology is gericht op de onderbouw van de middelbare school. Die periode is volgens pedagogen doorslaggevend voor de intellectuele ontwikkeling van een kind. Na de basisschool worden leerlingen geconfronteerd met competitie en met uitdagingen op niveau. Ook intelligente leerlingen kunnen daarmee soms niet omgaan en presteren onder de maat. Volgens de onderzoekers is vaak de oorzaak dat leerlingen een verkeerde mindset (opvatting over de werking van het brein) hebben. Ze zijn ervan overtuigd dat intelligentie een onveranderlijke eigenschap is.   ...
    Het loont dus om kinderen en tieners een goed inzicht te geven in de werking van de hersenen. En niet alleen zij, ook volwassen hebben er baat bij. Onderzoekers van de Universiteit van Toronto ontdekten dat managers met de verkeerde mindset minder ontvankelijk zijn voor feedback van medewerkers, minder goede begeleiding geven en slechter met kritiek kunnen omgaan. Na een training over hersenen was er een opvallende verbetering.
    Blijft de vraag waarom kinderen en volwassenen massaal belast zijn met een verkeerd idee over intelligentie. Volgens de onderzoekers praten ouders het hun kinderen aan. Ze zeggen vaak: ‘Knap gedaan, wat ben je toch slim.’ Kinderen groeien zo op met de veronderstelling dat slim zijn een onveranderlijke eigenschap is. Iets dat je hebt of niet hebt. Een eigenschap waardoor je door anderen wordt gewaardeerd.
    Maar is de wetenschap zelf daar ook niet debet aan? Wat te denken van de IQ-test, die een leerling vastpint op de IQ-schaal? Ook die schept veel verwarring bevestigt onderzoekster Carol Dweck: ‘Misschien moeten we voor ‘IQ’ een andere term verzinnen. Die test is helemaal niet ontworpen voor het meten van intelligentie, maar om vast te stellen of kinderen een achterstand hebben en aangepast onderwijs nodig is. Later kwam de test in verkeerde handen en werd het IQ ten onrechte gepresenteerd als een maat voor de intellectuele potentie van een kind. Maar het is onmogelijk om die potentie te meten, want die verandert als kinderen hard werken en leren. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat je alle elementen van je intelligentie kunnen verbeteren door training.’
    De uitdrukking ‘werken is voor de dommen’ moeten we dus maar snel vergeten.

Ook hier worden meerdere dingen door elkaar gehaald: Amerikanen hebben een nieuwe methodiek ontdekt, namelijk: het kinderen niet alleen dingen leren, maak ook vertellen hoe leren werkt. En daarmee krijg je betere resultaten dan zonder die extra informatie en stimulans.
   Wat de onderzoekers dus bewezen hebben, is dat je onderwijsmethodes kan verbeteren. En dat naarmate je je harder inspant, je betere resultaten krijgt, en dat naarmate je je effectiever inspant, je betere resultaten krijgt.
    Wat ze niet bewezen hebben, is dat daardoor de verschillen tussen mensen afnemen. En IQ, intelligentie, meet niet iets absoluuts, maar alleen het verschil tussen mensen: een hoog IQ betekent dat je slimmer bent dan de meeste mensen.
    De eerste alinea is wat dat betreft nog het meest duidelijk: hier wordt gesuggereerd dat je met hard werken ook een Einstein of een Darwin kan worden. Dit is doodgewoon onwaar: als ik met harder werken een Einstein kon worden, was ik dat ook geweest, want ik heb hard gewerkt - om het maar eens persoonlijk te maken. Wat daar had moeten staan is: door hard werken, kan ook jij een stukje verder richting Darwin en Einstein opschuiven. Maar ja, dat is natuurlijk een nogal-wiedes.
    Kortom: ook hier worden de waargenomen regels omtrent de erfelijke en genetische componenten van intelligentie ontkend.

In 2013 in Maarten Keulemans chef-wetenschap geworden bij de Volkskrant. Maarten Keulemans is van opleiding cultureel-antropoloog. Dan weet je het wel. Ook op het onderhavige vlak, natuurlijk (de Volkskrant, 20-10-2011, van verslaggever Maarten Keulemans):
  IQ van tieners niet stabiel maar volop in beweging

Verrassing nummer één: het is een artikel over wetenschap, en toch staat het op de voorpagina, nota bene als hoofdartikel. De reden is duidelijk: het past in de politiek-correcte ideologie van de Volkskrant - en haar wetenschapsredacteur. Die hier een onderzoek aanhaalt waarvan iedere leraar met enig gevoel voor zijn vak al de waarheid wist: vooral in de pubertijd vertoont het IQ een wat grotere mate van variatie. Er zijn zelfs wisselingen binnen een schooljaar. Niet dat dat een reden is om je verwachtingspatroon van de betreffende leerling bij te stellen, in de meeste gevallen, maar er zijn vaak duidelijke periodes van vooral minder presteren - kennelijk is het hoofd bezig met andere zaken.
    Maar dat IQ is natuurlijk een bijzonder hinderlijke zaak. je kan het meten als geen andere psychologische eigenschap, is redelijk erfelijk, en, vooral bijzonder naargeestig: bèta's scoren er hoog op, en er zijn verdacht veel aanwijzingen dat niet-westerse culturen er lager op scoren uitleg of detail .
    Een uitermate verdacht begrip, dat IQ. Dus ieder mogelijk bericht ter relativering van de waarde ervan krijgt absolute voorrang in het hoofd van de ideologen. Met de bijbehorende onwaarachtigheden en leugens:
  Het is een ontdekking die indruist tegen de tekstboeken ...

Een leugen - die tekstboeken zijn geschreven door de IQ-haters.
  ... die te denken geeft over de waarde van de Cito-toets:

De boodschap van de Volkskrant, dus. Die je dan op de bekende manier gaat onderbouwen:
  ... het IQ van tieners blijkt nog tientallen punten te kunnen veranderen, zo hebben Britse onderzoekers ontdekt. Tot dusver ging iedereen ervan uit dat de intelligentie tijdens een mensenleven min of meer constant blijft.

Met een herhaling van de leugens, dus - de fluctuaties tijdens de tienertijd zeggen weinig tot niets over de langere termijn stabiliteit.
    Hetgeen nog eens bevestigd wordt door onderzoekers zelf:
  'Het is niet zo dat een kind dat toch al leerproblemen heeft, later opeens juist heel goed gaat leren', zegt de Utrechtse hersenwetenschapper Hilleke Hulshoff Pol in een reactie op het Engelse onderzoek. 'Maar dit interessante resultaat geeft aan dat intelligentie ook een dynamische component heeft, die we kennelijk hebben onderschat.'

Die componenten zijnde de bij leraren al bekende fluctuaties -  die zich vooral op specifieke vlakken voordoen:
  Opvallend is dat de onderzoekers grote verschillen waarnamen in de ontwikkeling van verschillende soorten vaardigheden. Bij sommige kinderen veranderde de verbale intelligentie sterk, bij andere kinderen juist het probleemoplossende IQ.

Dingen die leraren inderdaad ook waarnemen - bij sommige kinderen. Dus bij uitzondering. In de buurt van hoogstens rond de tiental procenten. De grote groep heeft een redelijk continue ontwikkeling. Maar de ideoloog is weer dusdanig verslaafd, dat hij meteen terugvalt in zijn verslaving: "IQ heeft niets te betekenen".
    Overigens: als er schommelingne worden gemeten, kan je er je hand voor in het vuur steken dat dat ligt aan die metingen. Alle goede middelbare schooleraren kunnen na een paar maanden ervering ermee inschatten wat hun leerlingen waard zijn, en dat verandert slechts in zeldzame gevallen aanzienlijk.

Een klassiek-alfa-mensen verhaaltje (de Volkskrant, 21-05-2016, column door Sylvia Witteman):
  OQ een IQ

Om nu te zeggen dat ik ál mijn wetenschappelijke kennis te danken heb aan het maandblad KIJK is overdreven, maar veertig jaar geleden was het wel een uitkomst. ...
    Dus las ik geboeid verder over eventueel buitenaards leven, de kans dat Europa binnenkort zou veranderen in een woestijn (dat was nog vóór geruchten over global warming!) en hoe het kon dat een stukje brood in je mond na een paar minuten vanzelf zoet ging smaken. Eén artikel in het bijzonder is me altijd bijgebleven, vooral ook door de illustratie. Het ging over de bezwaren van IQ-tests. Inmiddels weet iedereen dat een IQ weinig zegt over iemands intelligentie ...

Dat wil zeggen: iedereen in de alfa-kringen van Sylvia Witteman. In bèta-kringen weten ze dat het de meest betrouwbare meting is van intelligentie. Maar ja, daar scoren de alfa's wat minder dan op taalvaardigheid ... Zoals het schrijven van columnpjes:
  'OQ een IQ?' Heette het, een gruwelijke woordgrap, maar daar kon ik toen nog tegen. Te zien was een plaatje, getekend in klassieke Amerikaanse stripstijl, van mensen die voor een loket staan te wachten. Hun IQ staat in zwarte kistletters op hun voorhoofd. Een kennelijke arbeider trekt angstvallig zijn pet over het getal 85, de heer met de bril naast hem neemt juist zijn hoed af en veegt zijn haar naar achteren, om achteloos het '120' op zijn voorhoofd te tonen.

Kijk, de reden dat men zo bang is voor IQ: niet omdat het niet werkt, maar omdat het wel werkt. En dat wil men, de meerderheid, niet weten.
    Overigens heeft dit dan weer een stuk minder te maken met gezond verstand, maar dat is dan al helemaal te moeilijk ...
  Ik wilde dat stuk dolgraag nog eens terugzien. Je kunt over sociale media zeggen wat je wilt, maar binnen 10 minuten had ik het te pakken, via een vriendelijke lezer. Het plaatje was precíes wat ik me herinnerde, inculsief de kistletters. De tekst bleek hier en daar wat... ouderwets ('Negers blijken geen hoger IQ te hebben naarmate ze méér blank bloed in hun aderen hebben')

Tja ... Daar is van nog een zeer goede reden om niets te willen weten van IQ ... IQ en negers ... Dat gaat niet zo goed uitleg of detail , want ...
  Kern van de zaak: de IQ-test houdt geen rekening met culturele verschillen ...

... die hebben een andere cultuur. En Australische inboorlingen:
  Kern van de zaak: de IQ-test houdt geen rekening met culturele verschillen ('Australische inboorlingen lossen problemen niet alléén op, maar in groepsverband') ...

... hebben een nog anderder cultuur. En logica en wiskunde ...
  ... is alleen geschikt voor mensen met een westerse logica.

Vraag maar aan Ramanujan , die onderwijzer op het geïsoleerde Indiase platteland die er een genie in bleek te zijn ...
    Alleen één klein bezwaar: als de meest betrouwbare test al onbruikbaar is ...
  Ouwe koek, inmiddels, maar ik moest denken aan de huidige Citotoets. Wat wordt daar gemeten? ...

Niets dus. Alle kindjes naar de universiteit! Allemaal raketgeleerdes en Albert Einsteins!


Naar Menswetenschappen , of site home .

19 dec.2007