Bronnen bij Westerse organisatie: Afrikaanse leiders

16 jul.2008

Er wordt in het kader van de armoede in Afrika ook nog steeds gewezen naar het koloniale verleden. Eén van de vele demonstraties van de onzin van dit argument is het soort leiders dat in Afrika is opgestaan sinds het verdwijnen van het kolonialisme. Een paar typische voorbeelden, waarvan de plaatjes eigenlijk al genoeg zeggen. Maar vooral ook op het voorkomen van het woordje 'trots', iets dat overduidelijk ook uit alle plaatjes spreekt: dit zijn trotse mensen, die respect van anderen eisen: zij zijn de meesters, de rest is slaven. Zoals we dat elders ook al gezien hebben uitleg of detail (de Volkskrant, 24-06-2008, van verslaggever Rolf Bos):
  De generaals hebben veel te verliezen

Zimbabwaanse legerleiders zijn schatrijk in straatarm land | Bij vertrek Mugabe vrezen generaals aanklachten Strafhof


Fotobijschrift: President Robert Mugabe vergezeld door zijn generaals tijdens een militaire parade in Harare. Achter hem staan Constantine Chiwenga (links) en Augustine Chihuri

Ze zitten immer op de eerste rij wanneer hun leider weer een lange tirade afsteekt tegen de kolonisatoren uit het Westen. Behangen met goud en zilverwerk, gekleed in operetteuniformen met veel sterren, de handen in witte handschoenen gestoken. De voormalige strijdmakkers van Robert Mugabe bekleden allemaal hoge posten in het leger of bij de politie.
    Hun titels en namen: generaal Constantine Chiwenga, generaal Augustine Chihuri, generaal-majoor Paradzayi Zimondi en luchtmaarschalk Perence Shiri. Meestal zit in hun midden ook nog een wat oudere, vrolijk lachende man in een net pak. Dat is dan Emmerson Mnangagwa, minister van Huisvesting en voormalig chef van de binnenlandse veiligheidsdienst. Diens bijnaam: ‘Zoon van God’.
    Het zal duidelijk zijn wie ‘God’ is, dat is Robert Mugabe zelf, ...
    Zo worden Mnangagwa en Shiri verantwoordelijk gehouden voor slachtingen in Matabeleland in de jaren tachtig, waar Mugabes rivaal Joshua Nkomo vandaan kwam. Vooral luchtmaarschalk Shiri zou in het zuidwesten van het land huis hebben gehouden. De terreur was afschuwelijk. De buiken van zwangere vrouwen werden opengesneden, om ‘ongeboren verraders’ uit de weg te ruimen.
    De juntaleden van nu hebben een gezamenlijk verleden. Ze hebben stuk voor stuk gestreden tegen de blanke overheersers van het voormalige Rhodesië. ...
    Die harde jaren in de bush en de kerkers liggen ver achter Mnangagwa, Chiwenga, Shiri en trawanten. Ze zijn inmiddels schatrijk, in een verder straatarm land. De generaals hebben flink toegetast toen het regime de blanke grootgrondbezitters het land uitjoeg. Zo bezit generaal Chiwenga sinds 2002 een grote boerderij in de buurt van Harare, die meer dan 20 miljoen dollar waard is.
    Rijk werden de generaals vooral van de ‘Eerste Afrikaanse Wereldoorlog’ in Congo, waarin ook Zimbabwe aan het eind van de jaren negentig en het begin van deze eeuw streed. Op verzoek van de toenmalige Congolese president Laurent Kabila trok het leger de grens over om in het oosten van het land te strijden tegen opstandelingen. Als betaling bood Kabila het recht aan om diamantmijnen in het Congolese Mbuji-Mayi te exploiteren. Deze diamonds-for-soldiers-deal zou goed zijn geweest voor een miljard dollar.  ...

De meester heeft het recht op alles.

Een misverstand (de Volkskrant, 20-03-2009):
  Vrouwen in witte T-shirts verslaan wrede bandieten

Over: Hoe kunnen vrouwen het geweld door Afrikaanse mannen doorbreken? Door: Vrouwenactivisten Waar: moviesthatmatter.nl, pryaingthedevilbacktohell.com


Het is inmiddels een cliché aan het worden onder westerse ontwikkelingswerkers en armoededeskundigen: Afrika heeft alleen toekomst als die hardwerkende vrouwen het heft in handen krijgen, de mannen daar maken er een potje van of erger, een orgie van geweld en plundering. Afrikaanse mannen ergeren zich nogal eens aan deze al te grove generalisering. Maar te vaak is dit cliché onmiskenbaar waar. In Liberia bijvoorbeeld. Wie daaraan twijfelt moet maar gaan kijken naar de documentaire Pray the devil back to hell.
    In die film komen alleen angstaanjagende mannen en jongetjes voor. ...
    Maar vreeswekkender nog zijn de oudere leiders. De chefs van de rebellengroep Lurd, dreigend en agressief tegen journalisten die ze te woord staan. President Charles Taylor, meedogenloos en arrogant. De bloedige en wrede opstand die hij tien jaar eerder leidde (1989-1995) was nodig en goed, zegt hij zonder blikken of blozen. Jongetjes mishandelen en dan mens en laten vermoorden en vrouwen verkrachten hoort nu eenmaal bij een guerrillastrijd, zegt hij. Na een vredesakkoord werd hij in 1997 gekozen tot president. Zijn moordbrigaden heetten nu de 'antiterrorisme eenheid'. Die brigaden vochten tegen de nieuwe rebellen van Lurd, en terroriseerden de burgers.   ...

Het is niet "de mannen", het is de cultuur. De Afrikaanse cultuur van twee rangen: meester en slaaf.

Volgende gvoorbeeld (de Volkskrant, 15-07-2008):
 
Trotse generaal zal buigen voor niemand, behalve voor de almachtige Allah

Profiel Omar Hassan al-Bashir | De Soedanese president wordt beschuldigd van genocide ‘met honger en verkrachting’ als wapen.

Foto bij artikel Foto van internet

Mocht er ooit een lijst worden samengesteld van de grootste wandaden van na de Tweede Wereldoorlog, dan is de kans groot dat de Soedanese alleenheerser Omar Hassan Ahmad al-Bashir (64) in diverse categorieën een plek in de topvijf verovert:
■  meeste doden als gevolg van militaire campagnes (2,5 miljoen, vooral in Darfur en zuidelijk Soedan):
■  meeste daklozen als gevolg van de tactiek van verschroeide aarde (ruim 7 miljoen);
  meeste platgebrande dorpen (zeker 1.600 dorpen, alleen al in Darfur).
    Als het aan hoofdaanklager Luis Moreno Ocampo van het Internationaal Strafhof ligt, is het afgelopen met de gruwelijkheden door Bashir, die in 1944 werd geboren in een boerenfamilie uit de Nijlvallei. Van Moreno Ocampo moet de Soedanese president zich verantwoorden voor zijn genocide ‘zonder gaskamers en zonder kapmessen’, maar ‘met honger en verkrachting’ als wapen.
    Het zijn weinig lovenswaardige woorden voor Bashir, ...
    ... Zo vocht hij in 1973 in het Egyptische leger tijdens de oorlog tegen Israël. En pleegde hij met steun van zijn toenmalige ideologische mentor, de fundamentalist Hassan al-Turabi, op 30 juni 1989 een staatsgreep in Soedan. Het waarom verwoordde Bashir, voor wie waardigheid en trots erg belangrijk zijn, destijds in een legercommuniqué: om het land te redden.   ...
    Veel woorden maakt Bashir, van wie gezegd wordt dat hij heethoofdig en opvliegend is, aan zijn optreden niet vuil. Misschien wel omdat Bashir volgens Soedan-kenners weet dat hij geen begenadigd redenaar is en zich bewust is van zijn lage opleiding. Maar ook omdat Bashir als trotse generaal en Soedanees naar eigen zeggen ‘nooit voor niemand zal buigen, behalve voor de almachtige Allah’.

Duidelijk een meester en geen slaaf

Een illustratie dat het niet beperkt tot mannen - de lokale heersende vrouwen hebben er ook last van (de Volkskrant, 07-10-2005, van correspondent Kees Broere):
  Op audiëntie na raadpleging van de voorouders

Het is niet zo bedoeld, maar zo klinkt het wel. 'Bibabeloubah', zegt een dignitaris aan het Hof tegen een andere dignitaris. Waarop laatstgenoemde instemmend reageert met 'baboubelibouh'. Tevredenheid alom. Ondertussen kijken de bezoekers nerveus om zich heen: wanneer zal de koningin verschijnen?
    Sakassou is een plaatsje in het noorden van Ivoorkust. ...
   ... In een van de wat grotere huizen blijkt zich een heuse koningin op te houden. Zij heet Abla Pokou, en is de majesteit van de Akan en vertegenwoordiger voor de Baloué, een volk in West-Afrika. Heel erg jong is zij niet meer. Heel erg aan de drank is zij wel.   ...

Ook heel erg horende bij deze vorm van leiderschap ... (de Volkskrant, 20-03-2009, AP):
.
  Als je tante dood gaat, ga je op zoek naar een heks

De autoriteiten van Gambia hebben zo’n duizend personen opgepakt in een ‘heksenjacht’ die begon na de dood van de tante van president Yahya Jammeh. De mensen werden uit hun dorpen gehaald en meegenomen naar geheime plaatsen, waar ze een hallucinerend drankje kregen toegediend. Dat heeft Amnesty International woensdag gezegd. ...
    Volgens Amnesty gelooft Jammeh dat zijn tante het slachtoffer is geworden van hekserij. Kort na haar dood, eerder dit jaar, werden medicijnmannen uit het nabijgelegen Guinee gehaald om de hekserij uit te bannen. Samen met politieagenten, soldaten, agenten van de inlichtingendienst en lijfwachten van Jammeh gingen die de dorpen langs om ‘heksen’ op te halen.
    Op 9 maart werd het dorp Sintet omsingeld door paramilitaire politieagenten die zeiden dat iedereen die probeerde te ontsnappen onder de grond zou worden gestopt. Driehonderd mannen en vrouwen werden meegenomen naar een boerderij van Jammeh in Kanilai, ten oosten van de hoofdstad Banjul.
    Daar kregen zij een kruidendrank te drinken waardoor ze gingen hallucineren. In die toestand werden ze gedwongen toe te geven dat ze heksen waren en sommigen werden geslagen, soms tot ze bijna dood waren, aldus Amnesty. Het drankje veroorzaakte bij veel mensen nierproblemen en zeker twee mensen overleefden de behandeling niet.   ...
    Jammeh kwam in 1994 door een staatsgreep aan de macht. In 2007 verkondigde hij een geneesmiddel voor aids te hebben ontdekt en begon hij patiënten in zijn paleis te behandelen met kruiden en bezweringen. Kritiek op zijn handelwijze wordt niet geduld. Op 8 maart werd Halifa Sallah, een voormalige presidentskandidaat, opgepakt omdat hij in de oppositiekrant Foroyya over de medicijnmannen had geschreven. Hij werd aangeklaagd wegens opruiing en spionage.

Al met al heeft het verschijnsel van de Afrikaanse leider een dusdanig slechte reputatie, dat er een prijs uitgeloofd is voor degene die wel deugt (de Volkskrant, 27-09-2007, van correspondent Kees Broere):
  Wie zijn land netjes leidt krijgt van Mo vijf miljoen

De Afrikaanse zakenman Mo Ibrahim looft een beloning uit aan de leider die zich het keurigst heeft gedragen.


...   Mo is Mo Ibrahim. Hij is Soedanees, woont in het Verenigd Koninkrijk, en werd ook in Nederland bekend als de eigenaar van Celtel, een mobiele-telefoonmaatschappij. Celtel doet met name in Afrika goede zaken. Mo Ibrahim is inmiddels multimiljonair. En wil graag iets terugdoen.
    Hij kwam daarom met een plan: een beloning voor een voormalige Afrikaanse leider die zich tijdens zijn ambtstermijn keurig heeft gedragen. De prijs bedraagt vijf miljoen dollar, over een periode van tien jaar uit te keren. Daarna krijgt de winnaar jaarlijks 200 duizend dollar. Eind volgende maand is de eerste uitreiking. ...

Meer over de prijs hier .

Dit gedrag plant zich natuurlijk voort tot in alle lagen van de maatschappij (cnn.com, 30-10-2006, AP):
  Crash pilot ignored storm advice, official says

The pilot of a Nigerian airliner that crashed Sunday did not heed air traffic controllers' advice to wait for stormy weather to clear before taking off, the minister of aviation said Monday.
    The pilot was among 96 people killed in the crash; nine people survived.
    While Aviation Minister Babalola Borishade did not directly blame pilot error in the third mass-casualty jet crash to hit this West African nation in less than a year, he said officials would move to try to curb pilots' power to ignore advice from the control tower. ...
    Sunday, the aircraft was carrying 100 passengers and five crew when it went down just moments after taking off from Nigeria's capital. The airline said 96 people died, including the pilot, and nine were hospitalized in Abuja.
    "The pilot of the unfortunate accident refused to take advantage of the weather advice and the opinion of the (control) tower to exercise patience and allow the weather to clear for a safe take off," Borishade said at a news conference.
    "The discretionary power of the air crew to override advice from the tower has been largely responsible for unfortunate consequences in the history of air mishaps in this country," Borishade said. "The federal government has directed the National Civil Aviation Authority to look into this and prepare appropriate guidelines to stop this reckless abuse of crew discretionary power ... to ensure safety."
    The minister said conditions at the time included rain, gusty winds, thunder and lightning, and that controllers thought the weather would worsen.
    "The air traffic controller re-emphasized the deteriorating weather condition and gave wind checks, which they (crew) acknowledged," he said.
    Rowland Iyayi, head of the National Air Space Management Agency, said a Virgin Airlines flight that had been on the runway at about the same time as the ADC flight did not take off because of strong winds. ...
    Nigeria's air industry is notoriously unsafe. ...
    After last year's air crashes, President Olusegun Obasanjo vowed to overhaul Nigeria's airline industry, blaming some of the industry's problems on corruption. ...

De situatie is volkomen helder: de piloot, of beter, piloten in het algemeen, vinden dat ze aandacht aan het advies van grondpersoneel hoeven geen aandacht aan te geven, omdat een piloot nu eenmaal natuurlijk een veel prestigieuzere, hogere positie heeft dan "gewoon grondpersoneel"- en daar laat je je toch niet overrulen, de wet voorschrijven?
    Deze houding is een van de belangrijkste verschillen tussen westerse en niet-westerse maatschappijen: de gezagsverhouding tussen hoger en lager is radicaal verschillend: in westerse maatschappijen is dat veel meer een gezagspositie, waarbij ook inspraak van de lagere mogelijk is - in niet-westerse maatschappijen is de positie van de hogere die van almacht. De natuurlijke hiërarchie is de leider = de koning = de absolute heerser - de daarop volgende rang is die van horige of slaaf.

Nog een "op alle lagen" voorbeeld (de Volkskrant, 12-04-2006, van de buitenlandredactie):
  Leraren Togo houden handen niet thuis

Op scholen in Togo is seksueel misbruik door leraren meer regel dan uitzondering. Evenals 'dwangarbeid' en mishandeling. 'Met de stok houd ik mijn leerlingen bij de les.'


Ze zeggen bijna allemaal dat ze geslagen worden door hun leraar en veel leerlingen moeten onder schooltijd werken op zijn land. Een groot aantal meisjes wordt seksueel misbruikt door hun onderwijzer.
    De internationale ontwikkelingsorganisatie Plan presenteerde gisteren het rapport Suffering to succeed over de praktijken in het onderwijs in het West-Afrikaanse Togo, een van de armste landen ter wereld. Ongeveer 70 procent van de bevolking moet er rondkomen van minder dan 1 dollar per dag. Bijna driekwart van de kinderen gaat naar de basisschool, maar erg aangenaam is het daar niet.   ...
    Ruim 85 procent van de ondervraagde leerlingen in Togo zegt op school geslagen te worden. 'Met de stok houd ik de leerlingen bij de les', vertolkt een leraar de gangbare opvatting in het Togolese onderwijs. Veel leerlingen zeggen echter dat ze zich vaak nauwelijks kunnen concentreren, uit angst voor slaag. Mishandeling is, met geldgebrek, de meest genoemde reden om te stoppen met school.
    De onderzoekers vonden het opvallend dat van de meisjes die naar het voortgezet onderwijs gaan, slechts één op de zes de school af maakt. De oorzaak bleek niet alleen armoede te zijn of de alom heersende mening dat een vrouw jong moet trouwen, maar ook seksueel misbruik door leraren.
    Zo kan een onderwijzer een meisje met een onvoldoende dreigen als ze geen seks met hem wil hebben. Deze praktijk is zo gangbaar dat de leerlingen er zelfs een term voor hebben: 'seksueel overgedragen cijfers'. ...
    Een andere veel gebruikte uitdrukking is 'weggaan om je mondelinge examen te doen'. Dit betekent dat je op het land van de leerkracht moet werken. Wie weigert, riskeert een onvoldoende. Sommige leerlingen moeten zoveel werken op het land of in het huis van de leraar dat ze zich meer zijn bediende voelen dan zijn leerling. ...

Het werkt op alle lagen.

De corrrespondent weet het eignelokk ook wel (de Volkskrant, 02-08-2010, door Kees Broere):
  Internet en mobiele telefoon maken Kenianen mondiger

‘Denkend aan Holland zie ik...’, dichtte Marsman. Wat zien bijzondere buitenlandse waarnemers als ze denken aan hun eigen land? In een serie gesprekken vandaag deel 4: de Keniaanse schrijver en acteur John Sibi Okumu.

Tussentitel: Een politicus geldt niet langer als plaatsvervanger van God op aarde

...   ‘Vergis je niet in het effect dat nieuwe informatietechnieken, internet en noem maar op, ook hier op mensen heeft. Die zorgen ook voor een ‘kritische massa’ van mensen, van kiezers, die zich niet meer door de Chief, door de Big Man laten zeggen wat zij moeten doen. Die Masai-herder op de savanne, die pakt nu zelf zijn mobiele telefoon en belt om erachter te komen wat de marktwaarde van zijn koeien is. Een politicus geldt niet langer als de plaatsvervanger van God op aarde. Mensen leren zelf te denken, zelf te handelen.’    ...

Voornamelijk optimisme, gezien de overige berichten.
    Deze voorbeelden van Afrikaans leiderschap zijn natuurlijk slechts een teken van de achterliggende Afrikaanse cultuur - meer daarover hier uitleg of detail .

Soms hoor je wel eens het idee dat de Afrikaanse leiders dit van het westen zouden hebben. Onzin, natuurlijk (academischeboekengids.nl, opgeslagen 19-08-2010 uitleg of detail , door Ben Vollaard, universitair docent aan de Universiteit van Tilburg):
  Waarom Egyptenaren vaker foutparkeren dan Denen

Foutparkerende buitenlandse diplomaten in New York vertellen veel over de hardnekkigheid van corruptie.

In New York kunnen diplomaten parkeren waar ze willen. Parkeerboetes hoeven ze niet te betalen. Tot voor kort waren er ook geen andere sancties. Verkeerd geparkeerde auto’s van diplomaten verstopten de straten rond de gebouwen van de Verenigde Naties en voor restaurants door heel Manhattan.
   Het parkeergedrag van diplomaten in New York is ... een bron van ergernis voor andere bewoners en het stadsbestuur. ... blijkt ... dat niet alle diplomaten zich aan foutparkeren bezondigen. Nederlandse vertegenwoordigers bijvoorbeeld niet, Deense ook niet. Italiaanse diplomaten wel, Egyptische nog veel vaker. De foutparkeerders komen stuk voor stuk uit corrupte landen; de diplomaten die zich netjes aan de regels houden, komen juist uit landen met weinig corruptie.   ...

Dit dus op volkomen onafhankelijke manier bewezen, op grond van cijfers die om andere redenen waren verzameld - een voorbeeld van data mining uitleg of detail . Iets waar cultureel antropologen ongetwijfeld sterk tegen zijn, want die weten al wat de utkomst van het onderzoek is: alle culturen zijn gelijk, dus onafhankelijk verzamelde cijfers zijn niet nodig uitleg of detail - het enige wat je als cultureel antropoloog of socioloog hoeft te doen is aan die mensen vragen of ze gelijk zijn uitleg of detail .

Kort na elkaar waren twee Afrikaanse leiders in het nieuws. De eest was de president van Zuid-Afrika, Jacob Zuma (Volkskrant.nl, 28-11-2011, door Michiel van der Geest):
  Gastheer Zuma laat honderden delegatieleden wachten bij start klimaattop

De microfoons waren getest, de conferentieboekjes uitgedeeld, en de honderden delegatieleden uit meer dan 200 landen zaten klaar. Toch kon de klimaatconferentie in het Zuid-Afrikaanse Durban nog niet van start gaan.


Het wachten was namelijk op de president van Zuid-Afrika, Jacob Zuma. 40 minuten lang liet hij de deelnemers aan één van de grootste diplomatieke bijeenkomsten ooit in Zuid-Afrika wachten.
    De delegatieleden besloten daarop maar wat rond te lopen in de gangpaden, nog een e-mail op te stellen, te bellen met hun mobiele telefoons, en konden niets anders doen dan wachten.
    De vice-president van Zuid-Afrika en andere ministers zaten allen al lang klaar op het podium voor de openingsceremonie. Een woordvoerder kon geen verklaring geven waarom de 69-jarige Zuma niet op tijd was.
Toen hij eenmaal was gearriveerd, sprak Zuma de afgevaardigden toe. Hij riep de delegaties op verder te kijken dan nationale belangen. 'Voor de meeste mensen in ontwikkelingslanden en Afrika is klimaatverandering een zaak van leven en dood', zei Zuma. ...

Dit gedrag is bekend. In recente tijden van leiders van Arabische landen als Saoedi-Arabië - echte sjeiks. En daarvoor, in de geschiedenis, een langere rij potentaten die zich verder onderscheiden door beschaafdheden als onthoofdingen en ander vormen van standrechterlijke executie, volkomen willekeur,  enzovoort.
    De tweede was de president van Ivoorkust, Laurent Gbagbo (de Volkskrant, 30-11-2011, van de buitenlandredactie):
  Oud-president Ivoorkust Gbagbo uitgeleverd voor proces Strafhof

De voormalige president van Ivoorkust, Laurent Gbagbo (66), is dinsdagavond op het vliegtuig naar Nederland gezet om berecht te worden voor het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. ...
    Gbagbo werd eerder dit jaar verdreven na tien jaar aan de macht te zijn geweest in het West-Afrikaanse land, dat ruim 20 miljoen inwoners telt. Na de verloren presidentsverkiezingen in november weigerde hij de macht over te dragen aan oppositieleider en winnaar Alassane Ouattara, die in mei werd geïnaugureerd. Na maanden van strijd werd Gbagbo in april door Franse troepen opgepakt.   ...
    Gbagbo was decennia actief in de politiek in Ivoorkust. De aan de Sorbonne in Parijs opgeleide geschiedenisleraar ...
    ... in 2000, won hij frauduleus verlopen presidentsverkiezingen. ...

Twee gevallen met opvallende overeenkomsten: beide hebben bestreden voor democratie. Beide zijn niet op de bekende Afrikaanse methode aan de macht gekomen: de staatsgreep, maar door verkiezingen. Beide begonnen al redelijke normale machthebbers. En beide zijn vervallen in hetzelfde autocratische gedrag als al die andere Afrikaanse leiders, de staatsgreepgevallen, vertonen.
    Conclusie: dat autocratisch gedrag heeft niets te maken met de vorm van machtsovername. Het heeft niets te maken mat al dan niet militair zijn. Het heeft niets te maken met vooropleiding. Er blijft eigenlijk maar een duidelijke overeenkomst over: het zijn Afrikanen - creolen. Mensen uit de slaaf-meester-cultuur. Mensen uit de respect-cultuur uitleg of detail .

Ook de meest geharde gelovers beginnen soms moedeloos te worden (de Volkskrant, 25-05-2012, door Kees Broere):
  Democratie in Afrika is kaartenhuis

Mali leek een toonbeeld van een stabiele democratie in Afrika. De plotse ineenstorting is een teken aan de wand.


Tussentitel: Ook burgerpolitici zijn in staat een land naar de afgrond te brengen
Wie eind vorig jaar 'Mali' zei, kon daarbij geeuwend achterover leunen. Het West-Afrikaanse land gold als een stabiel bestuurde natie. Bij de verkiezingen van april 2012 zou dat opnieuw worden bewezen. Maar een half jaar later verkeert Mali in totale chaos en laat het zien hoe fragiel democratie in Afrika nog is.    ...
    Wat in Mali is gebeurd, lijkt op de omverwerping van wat niet meer dan een kaartenhuis was. Maar een dergelijke fragiliteit geldt voor veel meer Afrikaanse landen. Er zijn voordehandliggende voorbeelden als Guinée-Bissau, dat van staatsgreep naar staatsgreep strompelt. Of Zimbabwe, waar een oude en zieke dictator van het eeuwige leven droomt. Maar ook elders dreigt gevaar.
    Zoals in Kenia. Tot aan de verkiezingen van eind 2007 gold ook dit land in Oost-Afrika als relatief stabiel bestuurd. Maar politiek georganiseerd geweld, van verliezers zowel als winnaars, sloeg dat imago aan gruzelementen. Bijna vijf jaar later, met nieuwe verkiezingen op komst, is de enige zekerheid er dat militairen de macht niet willen grijpen. Maar ook burgerpolitici blijken in staat een land naar de afgrond te brengen.
    Voor heel Afrika dreigt een steeds grotere kloof tussen de bevolking en haar bestuurders. De ene groep, die in meerderheid uit al dan niet werkloze jongeren bestaat, wil vooral dat de flinke economische groei die het continent kent, wordt omgezet in ontwikkelingen waarvan iedereen profiteert. De andere groep, grotendeels nog gevormd door de generatie politici die Afrika vijftig jaar geleden de onafhankelijkheid brachten, weet duvels goed hoezeer zij de bevolking al die tijd wanbeleid heeft voorgeschoteld en grijpt zich steeds amechtiger vast aan de macht.   ...
    Het is zeker mogelijk, een economisch sterk en democratisch verankerd Afrika. Sommige landen geven hier al blijk van. De bevolking snakt ernaar. Maar pas als een president zijn gepantserde Mercedes thuis kan laten en, bij wijze van spreken, op de fiets naar zijn werk kan, zal het kaartenhuis een stevig gebouw worden.

Wat pas zal gebeuren als een Afrikaans leider niet zal denken dat hij meer is dan God op aarde.

Je zou kunnen denken dat dit een specifiek mannelijk trekje was, en bij vrouwen heel veel minder of totaal niet voorkwam. Het is inderdaad wat beter, maar ook daar valt het verschijnsel redelijk sterk waar te nemen. Door de redactie was dat, naar aanleiding van veel eerdere gebeurtenissen, al het "Winnie Mandela"-syndroom gedoopt - hier wat meer recente voorbeelden (CNN.com, opgeslagen 22-06-2012, door Teo Kermeliotis and Stephanie Busari. ):
  Power women: Africa's ruling ladies

Africa's women are increasingly taking center stage in Africa's politics (...) Here, CNN's African Voices profiles eight women that have been shaping African politics in recent years.
sirleaf banda
Ellen Johnson Sirleaf Joyce Banda
mujuru ngozi
Joice Mujuru Ngozi Okonjo-Iweala
diogo mukantabane
Luisa Dias Diogo Rose Mukantabana
zille saidi
Helen Zille Isatou Njie-Saidy    


Kijk vooral naar de ogen. Het minst behept met de vrouwelijke versie van het mannelijke "respect"-syndroom, arrogantie, zijn Surleaf en Zille. En Zille is blank ... (later werd deze redactie erop gewezen dat Sirleaf één blanke grootvader heeft ... )

Terug naar de mannen. Zuid-Afrika was ooit een goed bestuurd land. Toen kwamen de  ... (de Volkskrant, 10-10-2012, van correspondent Kees Broere):
  Paradijsje voor Zuma's vrouwen kost 20 miljoen

Tussentitel: Zuid-Afrikaanse belastingbetaler mag opdraaien voor de kosten

Het huis van president Jacob Zuma van Zuid-Afrika in Nkandla heeft een opknapbeurt nodig. En bij een likje verf blijft het niet: de renovatie gaat ruim 20 miljoen euro kosten. De president heeft al diverse residenties, maar die in zijn geboorteplaats Nkandla, in KwaZulu-Natal, is hem het dierbaarst. Daar moet plek zijn voor zijn vier vrouwen.    ...
    Als de plannen doorgaan, mag de Zuid-Afrikaanse belastingbetaler daarvoor opdraaien. ...

Je moet het natuurlijk vooral ook in het contrast met de armoedzaaiers in de Afrikaanse voorsteden zien ...

En verkiezingen hebben er dus ook niets mee te maken (de Volkskrant, 15-05-2013, van correspondent Kees Broere):
  Parlementariërs willen loon verdubbelen naar 10.000 euro per maand

Woede over salarissen Kenia

 
Tussentitel: Het eerste wat zij wilden was een salarisverhoging - Boniface Mwangi burgeractivist

...    Leden van vorige Keniaanse parlementen hebben eveneens geschiedenis geschreven door, in de ogen van de bevolking, vooral te vergaderen over verhoging van hun eigen salarissen en toeslagen. Na de verkiezingen maakte een overheidscommissie hieraan een einde. Zij bracht het parlementsloon terug tot zo'n vijfduizend euro.
    Sinds die tijd hebben de parlementariërs zich hierover uitvoerig beklaagd. ...
    Het huidige salaris van een mheshimiwa ('excellentie') is bijna vijftig keer zo hoog als een modaal Keniaans salaris. ...

Wie de baas is, door afstamming of, onder druk van het westen, iets dat lijkt op democratie, krijgt de pot. Hij is de meester, de rest is slaaf.

Ook de aloude vorm leeft nog (de Volkskrant, 21-05-2013, van correspondent Patrick van IJzendoorn):
  Swazilandse wil niet in harem koning

Een jonge vrouw uit Swaziland die weigert toe treden tot de harem van de koning, heeft politiek asiel aangevraagd in het Verenigd Koninkrijk. De nu 22 jaar oude Tintswalo Ngobeni had haar vaderland zeven jaar geleden ontvlucht nadat het oog van koning Mswati III op haar was gevallen. Ze is bang te worden gestraft als de Britse autoriteiten haar terugsturen naar het Zuid-Afrikaanse koninkrijk.
    De dictatoriale koning, die ieder jaar een jonge maagd aan zijn harem toevoegt, had de 15-jarige Ngobeni in het paleis van zijn vierde vrouw ontmoet en besloot dat zij zijn volgende bruid zou worden. ...
    De koning was twee jaar geleden, met een van zijn veertien vrouwen, aanwezig bij het huwelijk van William en Kate en bij de viering van het 60-jarig jubileum van koningin Elizabeth. Hij houdt zijn vrouwen in diverse paleizen gevangen. Eens per jaar mogen ze, als traktatie, naar Amerika om te winkelen. Zijn zesde vrouw ontvluchtte de koninklijke harem al enkele jaren geleden.

Zodra de blanken hun hielen gelicht hadden ...

In de economie is het precies hetzelfde als in de politiek, natuurlijk (de Volkskrant, 29-10-2013, van correspondent Kees Broere):
  Volksheld (schurk?) helpt Nigeria

De inkomensongelijkheid in Afrika neemt alleen maar toe. Maar er zijn superrijken die ook anderen laten profiteren.


Hij is rijker dan de rijkste Rus en veel rijker dan de rijkste Indiër. Met enig passen en meten kan je zelfs beweren dat hij rijker is dan de inwoners van Somalië, de Centraal Afrikaanse Republiek, Kaapverdië and Lesotho tezamen. Hoeveel geld hij precies heeft? Dat hangt af van welk lijstje je gebruikt, maar een ding is zeker: de 56-jarige Aliko Dangote is met afstand de rijkste man van Afrika.    ...
    In de laatste versie van de rijkenlijst van Forbes was Dangote goed voor 20,2 miljard dollar (14,5 miljard euro), maar het pas opgerichte zakenblad Ventures Africa kwam begin oktober met een heel andere lijst. Niet alleen was het kapitaal van Dangote met ruim 6 miljard dollar toegenomen, ook bleek Afrika opeens 55 in plaats van 16 miljardairs te hebben.
    Dat betekent dat Afrika voor het eerst meer superrijken in huis heeft dan bijvoorbeeld Zuid-Amerika. 'Een mijlpaal', aldus Uzodinma Iweala, hoofdredacteur van Ventures. 'Een bewijs van het Afrikaanse economisch succes.'
    Dat klopt, zegt de Afrikaanse ontwikkelingsbank. De nieuwe miljardairs danken hun rijkdom inderdaad aan de sterke economische groei op het continent, maar de bank waarschuwt tegelijkertijd dat slechts een kleine elite daarvan profiteert. Ook een onlangs uitgevoerde peiling van Afrobarometer onder meer dan vijftigduizend Afrikanen constateerde dat de inkomensongelijkheid alleen maar verder toeneemt.    ...

Koningen of meesters en slaven. Altijd al zo geweest in Afrika.

Nog zo'n bericht, dat de trend binnen de trend laat zien (de Volkskrant, 06-12-2013, van correspondent Kees Broere):
  Het aantal rijken in Afrika groeit het snelst in Ethiopië

Van 'hongerland' naar 'miljonairsland'. Nergens in Afrika is de afgelopen jaren het aantal zeer rijken zo snel gegroeid als in Ethiopië. Ook elders in het continent stijgt het aantal dollar-miljonairs gestaag. Maar terwijl de elite het steeds beter krijgt, vergaat het honderden miljoenen Afrikanen nog altijd bar slecht. .
    Zes jaar geleden kende Ethiopië, het land in de Hoorn van Afrika dat voor velen daarbuiten nog altijd gelijkstaat met droogte en hongersnood, 1.300 dollar-miljonairs. Inmiddels zijn dat er 2.700, een stijging van meer dan 100 procent, zo berekende deze maand het Brits en Zuid-Afrikaanse consultancybureau New World Wealth.
    De op één na grootste miljonairsstijging (68 procent) is in Angola, het land van olie, diamanten, en voor de armen vrijwel onbetaalbare eerste levensbehoeften. Tanzania staat met een stijging van ruim 50 procent op de derde plaats.
    Maar datzelfde land komt op nog een ander recent lijstje voor, maar dan in negatieve zin. 'Na tien jaren van groei in Afrika is van verandering in armoede aan de basis van de samenleving nauwelijks sprake.' Dat stelt het onderzoeksproject Afrobarometer in een recent rapport. In sommige landen is de armoede zelfs toegenomen. Voorbeelden die Afrobarometer geeft: Botswana, Mali, Senegal, Zuid-Afrika en, jawel, Tanzania.
    'Er is sprake van groei, maar de effecten daarvan sijpelen niet door naar de armste burgers', zo stelt het rapport. Van de circa een miljard Afrikanen leeft ongeveer 20 procent nog steeds zonder voldoende voedsel, schoon drinkwater en medische zorg. Zeker 40 procent van de mensen in het continent zegt over te weinig geld te beschikken om fatsoenlijk rond te komen.
    De tegengestelde berichten - toenemende rijkdom versus stagnerende armoede - vormen de kern van het huidige Afrikaanse economische verhaal. De afgelopen tien jaar is in het continent sprake geweest van bijna 5 procent groei per jaar. Maar 'groei' is niet hetzelfde als 'ontwikkeling'. En in veel landen vertaalt de groei zich niet in banen, met name voor de meerderheid van Afrikaanse jongeren.    ...

Dus ook binnen Afrika zelf geldt weer: hoe rottiger het land, hoe schever de verdeling en hoe rijker de rijke.

Naar aanleiding van de dood van Nelson Mandela, die geen graaiende en wraakzuchtige tiran was en daardoor vergelijkenwijs zo afstak als Afrikaanse leider dat hij meteen heilig werd verklaard, was aanleiding om nog een keertje de doopceel te lichten  van de meest nabij bij hem staande Afrikaanse leider: echtgenote Winnie (de Volkskrant, 10-12-2013, door Wim Bossema):
  Profiel | Winnie Madikizela-Mandela

Van Moeder der Natie naar gevallen heldin

Lang was Winnie het geliefde gezicht van de Mandela's, toen Nelson onzichtbaar in de cel zat. Tot het helemaal fout ging.


Dat de iconische foto waarop zolang was gewacht er toch nog kwam, is eigenlijk verbazingwekkend: Nelson Mandela verlaat de gevangenis hand in hand met zijn vrouw Winnie. In de top van Mandela's ANC was toen al jaren bekend dat er iets grondig was misgegaan met Winnie, de Moeder van de Natie.
    Ook Nelson wist ervan, maar hij wilde en kon niet erkennen hoe erg het was. Hij werd verteerd door schuldgevoel, zou hij later toegeven. Dat maakte hem blind. Hij zag haar fouten en misstappen niet als een patroon. Hij maakte zich zorgen, maar hoopte nog vurig dat alles goed zou komen toen hij eindelijk vrij was.
    Een iconische foto van Winnie bij het graf van Nelson zal - als die ooit wordt gemaakt - een heel andere, tragische lading krijgen. De ontspoorde en daarna verlaten vrouw, de gevallen heldin. Twee misstappen springen eruit, beide begaan in de jaren tachtig.
    Winnie praatte de gruwelijke 'halsbandmoorden' op echte en vermeende collaborateurs met het onderdrukkende apartheidsregime goed. Dat schokte haar vrienden. De slachtoffers kregen van activisten in de zwarte woonoorden een brandende, met benzine overgoten autoband om de nek. 'Met onze doosjes lucifers en onze halsbanden zullen we dit land bevrijden!' riep ze op een bijeenkomst van oproerige jongeren in 1987. De moord op de jongen Stompie Moeketsi Seipei door haar knokploeg de Mandela United Football Club in januari 1989 was de doodsteek voor haar reputatie bij de leiding van het ANC en het UDF (Verenigd Democratisch Front).
    De 16-jarige jongen uit de entourage van Winnie en haar club was de maand ervoor ontvoerd en zwaar mishandeld. Het doel was hem een bekentenis af te dwingen: dat een katholieke priester en jongerenwerker hem in de woonwijk tot seks zouden hebben gedwongen. Winnie vocht een vete uit met deze priester Verryn. Hij had onthuld hoe de Mandela United Football Club een schrikbewind voerde in de buurt.
    Of Winnie zelf mee heeft gedaan aan het in elkaar slaan van Stompie is onbewezen gebleven, maar in 1991 werd ze als medeplichtige veroordeeld tot een boete en voorwaardelijke straf. Nelson verscheen in de tijd van het proces nog demonstratief aan haar zijde. De Waarheidscommissie stelde haar later, in 1998, verantwoordelijk voor alle wandaden begaan door haar knokploeg. Toen had Nelson zich van haar losgemaakt.
    ... De politieke overtuiging kwam pas later, maar toen bleef ze daarin ook rotsvast. Dit beeld werd sterk neergezet in haar autobiografie Part of My Soul. Het werd een internationale bestseller, nog steeds is het een ontroerend relaas. Iedereen die het las, ging houden van Winnie. Met latere biografieën werd het beeld ontkracht en zelfs omvergeworpen.
    Emma Gilbey publiceerde in 1993 The Lady: The Life and Times of Winnie Mandela - dat gaf een heel ander beeld van Winnie en veroorzaakte veel ophef in Zuid-Afrika. Volgens Gilbey was Winnie al begin jaren zeventig bezweken onder de ondervragingen door de veiligheidspolitie en heeft ze nooit haar mentale evenwicht hergevonden.
    Haar gedwongen ballingschap in Bradfort in de jaren tachtig hebben haar gebroken, ze raakte er hevig aan de drank en haar beruchte woedeuitbarstingen zouden toen zijn begonnen. ...

Onzin, natuurlijk. Al die andere Afrikaanse leiders zijn niet overhoord of zaten niet in ballingschap, en vertonen precies delfde trekken zodra ze macht hebben, ene krijgen die trekken heel sterk zodra ze de absolute macht krijgen.
  Binnen het ANC wist Winnie Mandela de steun van de radicale jongeren echter te behouden. Zij hielden van haar wilde uitspraken, haar flamboyante gedrag en haar rebelse houding tegenover de ANC-bonzen. Ze was even staatssecretaris van Cultuur in de jaren negentig - aan beleid deed ze niet veel, het gaf haar vooral gelegenheid zich in 'designer-guerrillapakken' en andere haute couture te vertonen op internationale podia.

Nog zo'n Afrikaanse-leiders trekje: narcisme.


Naar Westerse organisatie , site home .

16 jul.2008