Bronnen bij Meritocratie: de huidige maatschappij
Het idee dat de huidige maatschappij (redelijk) sterk meritocratisch is,
naar talent en verdienste kijkt, is voor een flink deel een waanidee. De
eerste hinderpaal: rijkdom:
(de Volkskrant, 26-05-2006, boekbespreking door Peter de Waard):
Een belangrijke reden hiervan is simpel: er is
slechts één succesvolle entrepreneur nodig om een aantal opvolgende
generaties op niet-meritocratische wijze rijk dus machtig te maken. Hetgeen
automatisch tot de conclusie leidt dat vererving van kapitaal
niet-meritocrtisch is en onmogelijk gemaakt zou moeten worden
Tweede hinderpaal; sociale klasse. Dat geldt ook in Nederland en daar
blijkt onderwijs op zich hier wel wat maar niet veel aan te doen (de Volkskrant, 04-03-2010, door Robin Gerrits):
Dit zijn grootschalige sociologische
processen. Dus ook pogingen hieraan iets te doen helpen nauwelijks tot niet,
tenzij je het heel slim of drastisch aanpakt:
Dat laatste is natuurlijk waarschijnlijk gewoon het gevolg van de algehele
vooruitgang van de maatschappij.
En wat verderop in het proces is het allemaal nog wat actiever (de Volkskrant, 13-04-2010, van verslaggeefster Ianthe Sahadat):
Niets dat iedereen met enig gezond verstand
of enige ervaring allang had kunnen weten - het is nu alleen officieel
onderzocht.
Niet dat er conclusies uit worden getrokken, want in het
kader van de zoveelste ronde bezuinigingen gaat nu de studiebeurs worden
afgeschaft:
Een aanvullende bevestiging (de Volkskrant, 14-04-2010, ingezonden brief van Ron Berghmans
(Maastricht)):
De medische wereld is gekend voor dit soort vormen van inteelt.
Het is tevens verbonden met allerlei vormen van disfunctioneren, van onkunde
tot machtsmisbruik.
Nog een categorie - uit een artikel dat gaat over
de gevolgen van het afschaffen van de basisbeurs (de Volkskrant, 28-05-2010, door Monique Samuel, student politicologie
Universiteit Leiden
Dat soort baantjes zijn gereserveerd voor de
kindertjes uit de fine fleur van Nederland - de kindertjes van de mensen die in
het blauwe en het rode boekje staan
.
In hetzelfde artikel staat nog een zaak gesignaleerd:
Het oude liedje.
Volgende hinderpaal: demografie en andere omstandigheden (Quest, april 2009, door Rik Kuiper):
Dit soort onderzoeken laat niets aan
duidelijkheid te wensen over: toeval en sociale klasse bepalen een groot deel
van wie succesvol wordt. je moet wel enige talenten hebben, maar er zijn
tallozen met meer talenten die door andere factoren niet dezelfde kansen
krijgen, en het laatste onderzoek laat duidelijk zien wat iedereen eigenlijk ook
wel weet: de andere hoofdfactor is afkomst - sociale klasse.
Later kwam een ander populair-wetenschappelijk blad met
een wat uitgebreider artikel hierover - eerste de non-meritocratische aspecten
van succes (KIJK, nr. 5-2010, door Jop de Vrieze):
Er worden ook aspecten behandeld die je wel
meritocratisch kan noemen:
Waarop de onderzoeker geciteerd wordt met:
Waarin dus meerdere zaken door elkaar worden gehaald. Dat iedereen datzelfde
talent heeft voor vioolspelen, is patent-onzin. Die overige kinderen kunnen
gestimuleerd worden bij het leven een oefenen tot ze paars zien, het niveau van
de natuurlijke talent halen slechts in beperkte mate en meestal niet. Voor
aangeboren talent is een stortvloed van bewijs. Kijk maar naar deze passage:
Lengte is voor een basketballer natuurlijk net zozeer een talent als iets als
een goede hand-oog-coördinatie - zie ook hier
.
Maar voor twee personen met ongeveer hetzelfde talent,
hoog of laag, geldt natuurlijk weer wel dat de mate van stimulans en
toewijding het onderlinge eindniveau bepaalt. Waarbij het zo lijkt te zijn
dat de verschillen groter worden naarmate beider talenten groter is:
Waarbij het geval van Dirk Kuijt geen uitzondering is op de regel, omdat het
talent voor voetballen niet alleen bestaat uit technische balvaardigheid - dit
in tegenstelling tot vioolspelen, waarvoor dat veel meer geldt. Het grote
verschil tussen die twee is dit: vioolspelen is puur individueel, en voetballen
is een teamsport.
Maar op zich kan mentaliteit een belangrijke factor zijn:
Waarmee je naast de volkomen willekeurige zaken als lengte,
geboortedatum en dergelijke twee zaken overhoudt die je als direct relevant kan
bestempelen voor succes: talent en diverse vormen van inzet.
Nu een bericht uit een wereld waarvan je zou denken dat het een pure
meritocratie is (Leids universiteitsblad Mare, 26-03-2009, column door David van
Bodegom, promovendus ouderengeneeskunde in het Leids Universitair Medisch
Centrum
En hoe komt dat nu? Dat komt omdat de
universiteit tegenwoordig niet meer bestuurd wordt door wetenschappers, of
mensen met een echte affiniteit met wetenschap, maar door mensen die van
besturen hun vak hebben gemaakt: mensen uit het bedrijfsleven
. Zo is de voorzitter van de Raad van Toezicht van de Universiteit Leiden de
"zeer geleerde" Morris Tabaksblat, voormalig topman van Unilever en houder van
vele andere functie in deze maatschappelijke sector. Een van zijn weldaden voor
de UL was het parachuteren als rector van een vriend uit de financiële wereld,
toen deze door wanfunctioneren elders dringend verlegen zat om een baantje -
uitgebreid over deze zaak elders, in het kader van het artikel: Houding van
de top, deel V, netwerken
.
En wat dit voorbeeld ook laat zien als een andere
wetmatigheid: niettegenstaande de schijn, is het "netwerken" niet een wat minder
goede manier om aan goede mensen te komen, maar een zaak die altijd gepaard gaat
met sterk verval van professionele normen en ook corruptie. Voor een kleiner
voorbeeld van de gevolgen van slecht bestuur uit Leiden, zie hier
.
De werkelijkheid is weer een behoorlijk tijd uit het nieuws
gehouden door de dominantie van de neoliberalen, maar de enige die zich daar in
de Volkskrant minder van aantrekt, laat het weer eens een keer optekenen
(de Volkskrant, 11-03-2014, rubriek De kwestie, door Peter de Waard):
Ook De Waard liegt hier: de Russische revolutie
is daar wel degelijk in geslaagd. Natuurlijk niet helemaal, maar heel ver
vergeleken met de rest.
Dit is op deze website al beschreven, onder de noemer "groeiwetten"
-
dit is gewoon het gevolg van de vrije oftewel exponentiële groei. Die dus maar
op één manier te stoppen is:
En dus onmiddellijk weer begon toen de teugels weden gevierd:
Met als resultaat:
En met dus als les:
Maar dat gaat alleen gebeuren ...
Als het volk een aantal rijke lieden aan de lantarenpalen heeft gehangen. À la
Frankrijk eind 18de eeuw.
Naar Meritocratie
, of
site home
.
|