Het alfa en bèta denken: de snelheid van hersenprocessen
Het verschil in fysiologische plaats van de verschillende hersenprocessen lijkt
zich ook te weerspiegelen in de tijdspanne die nodig is voor de verschillende
processen. Van reflexen is bekend dat ze de snelste processen van ons
zenuwstelsel zijn. En over emoties wijst voorlopig onderzoek uit dat ze
weliswaar langzamer zijn dan reflexen, maar veel sneller dan de gemiddelde
rationele processen. Een deel van dat onderzoek is te vinden in het recent
gepubliceerde boek van Malcolm Gladwel, met de passende titel Blink - The
Power of Thinking without Thinking, zie twee besprekingen hier
; blink is het Engelse zelfstandige naamwoord bij het werkwoord voor
knipperen, to blink, zodat de begripsmatige vertaling "in een oogopslag"
is.
Gladwell formuleert zijn onderzoek in algemene termen, als gaande over het
denken. Wie goed leest ziet dat dat laatste in het geheel niet waar is. De
situaties die hij heeft onderzocht hebben allemaal betrekking op omstandigheden
waarin een emotioneel oordeel moet worden gemaakt: over een huwelijkspartner,
over de kwaliteit van muziekspel enzovoort. Gladwell heeft nergens in zijn
onderzoek de situatie onderzocht waarin mensen een moeilijk vermenigvuldiging
moesten doen. Dat hoeft hij ook niet, want iedereen weet dat je dat niet in een
oogopslag kan.
Dus wat Gladwell in eerste instantie bewijst is dat emotioneel oordelen
heel snel verloopt, niet dat denken heel snel verloopt. Denken, in
de zin van het rationele proces, verloopt zeer zelden in een oogopslag, en kan
tot vele jaren duren. Het is zeer waarschijnlijk dat dat komt omdat deze twee
processen in andere delen van de hersenen afspelen - voor de emotionele en
sociale oordelen is er mogelijkerwijs zelfs speciale snelle verwerkingsmethode,
zie hier
.
Bovendien is er een contra-indicatie: het is niet zo dat het nemen van snelle
besluiten per definitie leidt tot betere besluiten, zoals uitgedrukt in de
bekende term "impulsaankoop". Een impulsaankoop is een snel besluit tot de koop
van iets, wat achteraf, na enig nadenken, dat wil zeggen: het bewust betrekken
van meerdere factoren in het besluit, toch niet zo'n verstandige aankoop blijkt
te zijn
. En wat hier geformuleerd voor aankopen, geldt natuurlijk voor veel meer zaken.
In het algemeen geldt dat beslissingen genomen door het emotionele apparaat
beïnvloed worden door vele en grotendeels controleerbare factoren, die niet
noodzakelijkerwijs leiden tot een goede beslissing of goed oordeel
.
Ook op deze site wordt gebruik gemaakt van het snelle emotionele oordeel, in de
portret galerijen
. Het oordeel dat dan over de groepen van portretten wordt gevraagd is een
emotioneel oordeel, dat in een oogopslag gemaakt kan worden; voor voorbeelden,
zie hier
en
.
Naar Alfa en bèta denken
, of site home
·.
|