Encyclopedie beschrijft vier eeuwen migratie in Europa

Berentemmers en oorlogsbruidjes

In de negentiende eeuw waren het 'anti-liberale' Ierse immigranten, nu zijn het de moslims. De retoriek in het immigratiedebat is hetzelfde, aldus Leidse historici Pieter Emmer en Leo Lucassen, samenstellers van de Enzyklopädie Migration in Europa.

...   Migratie is niet nieuw. Wie het meer dan duizend pagina tellende Enzyklopädie Migration in Europa doorbladert kan niet anders dan dit bevestigen. De auteurs noemen de mens een 'homo migrans' en geven een alfabetisch overzicht van migrantenbewegingen naar en binnen Europa vanaf het begin van de zeventiende eeuw tot de huidige tijd.
    Het huidige debat in Duitsland en Nederland over de Turkse en Marokkaanse immigranten gaf aanleiding tot het overzichtswerk. De encyclopedie is het resultaat van een samenwerking tussen Duitse en Nederlandse historici.
    'Politici roepen in Duitsland dat het nooit een immigratieland is geweest. Dezelfde beweringen kwamen wij tegen in Nederland', zegt Emmer. 'Uit de encyclopedie blijkt dat Europa wel degelijk een migratiecontinent is. Dit was niet eerder zo systematisch onderzocht.'
    Lucassen: 'Migratie is net als ademhaling. Het is er, maar je gaat er geen encyclopedie over maken. Interessanter zijn de vensters die migratie biedt. De manier waarop mensen integreren in het land van aankomst bijvoorbeeld, maar ook hun redenen om te migreren.' ...
    Dit soort kennis draagt bij aan een genuanceerder beeld van migratie, vinden de auteurs. 'De discussie over immigratie is gebiologeerd op de mislukte integratie van Turken en Marokkanen', zegt Emmer. 'Meer dan vierhonderd jaar van migratie hebben we erop zitten, en nu beoordelen wij aan de hand van twee groepen dat immigratie niet goed is.'
    De Enzyklopädie Migration in Europa is geen standaard encyclopedie geworden, want het boekwerk bevat een centrale vraag: 'Waarom integreren en assimileren sommige migrantengroepen zo goed in een samenleving, terwijl andere groepen op blijven vallen.' Maar aangezien een conclusie ontbreekt is het helaas noodzakelijk om, na het doorploegen van alle 1200 pagina's, deze vraag zelf te beantwoorden.
    Volgens Lucassen spelen twee belangrijke componenten een rol bij het wel of niet assimileren van een migrantengroep. 'Het land van aankomst speelt een grote rol. Na de Tweede Wereldoorlog migreerden miljoenen Oost-Europeanen en Russen naar Duitsland. Die werden onmiddellijk als Duitser binnengelaten. Terwijl de kinderen van Turkse gastarbeiders tot in de jaren negentig geen paspoort kregen. De integratie van deze tweede groep blijft moeilijk.'
    Ook de migrantengroep zelf maakt verschil. Opleiding, taal en religie, maar ook bijvoorbeeld de demografische samenstelling. De Chinese zeelieden, die tijdens de Eerste Wereldoorlog in Nederland verbleven, integreerden heel snel doordat het alleen mannen waren. Ze trouwden in mum van tijd met Nederlandse vrouwen.
    De encyclopedie maakt het mogelijk om vergelijkingen te trekken tussen migrantenbewegingen in verschillende landen. Door de overzichtshoofdstukken per land kunnen ook landen vergeleken worden. Tot op zekere hoogte is het volgens Lucassen zelfs mogelijk om lering te trekken uit het verleden.
    'Het is relevant dat bepaalde mechanismen zich herhalen', vindt hij. Ierse immigranten in het Engeland van de negentiende eeuw bewegen zich bijvoorbeeld in precies hetzelfde mechanisme als moslimimmigranten nu in Duitsland en Nederland.
    'De Ieren kwamen ook met nauwelijks human capital, waren arm, hadden een ander geloof en leefden gesegregeerd. Zij werden ook antiliberaal en niet-democratisch genoemd. De retoriek tegen Ieren in de negentiende eeuwen die tegen moslims nu, is als twee druppels water.'

Red.:   Een methodologische fout: als migratie van alle tijden is, is het noemen van de Gouden Eeuw als voordelig gevolg van migratie onzin, want dan kan je ook de erop volgende Pruikentijd noemen als nadelig gevolg van migratie. Wat nodig is voor een conclusie omtrent migratie is een relatie tussen immigratiestromen en maatschappelijke ontwikkelingen - dat wil zeggen: een tabel met cijfers, en correlaties - hetgeen kennelijk ontbreekt. Misschien voelde de onderzoekers ook nattigheid gezien het 'een conclusie ontbreekt', wat de vrijheid geeft aan de schrijvers om vrijelijk positieve conclusies te trekken. Want in ieder geval Piet Emmer is bekend als een migratie-ideoloog.
    Maar boven staat aardige informatie over de beoordeling van migratie. Genoemde factoren voor een goede integratie: reden van migreren, geslachtssamenstelling (één geslacht is gunstig), human capital (hogere sociale ontwikkeling is gunstig), en geloofsverschillen (verschil is ongunstig).
    Dan de toepassing hiervan op wat openlijk genoemd wordt als de aanleiding van het boek: de immigratie van Turken en Marokkanen: reden van migreren: gemakkelijk geld - geslachtssamenstelling: zeer ongunstig, ze halen zelfs nieuwe partners uit geboorteland - human capital: bijzonder laag - geloofsverschillen: zeer ongunstig.
    Conclusie: de migratie van Marokkanen en Turken is zeer ongunstig.
    Dan de vraag wat dit betekent voor het Nederlandse oordeel over migratie. Dan moeten we eerst weten hoe de Nederlandse immigratie is samengesteld. Nu: die bestaat voor iets als de helft uit Turken en Marokkanen. Migratie is dus voor Nederland behoorlijk ongunstig.
    Conclusie twee: om immigratie voor Nederland gunstig te maken, moet een selectieve dam opgeworpen voor de immigratie van Turken en Marokkanen.
    P.S.  Het feit dat vroeger de Ieren anti-liberaal en niet-democratisch werden genoemd, en dat op den duur niet bleken te zijn, zegt absoluut niets over het geval van de Turken en Marokkanen: het is duidelijk dat Turken/Marokkanen veel slechter scoren dan Ieren op de genoemde factoren, en dus werkelijk anti-liberaal en anti-democratisch kunnen zijn - zoals ze soms zelfs ook zeggen: "Jullie maatschappij is de onze niet". En een snelle blik op het geboorteland laat zien dat dit zo is.
 

Naar Allochtonendebat, misverstanden , Allochtonen lijst , Allochtonen overzicht , of site home .