Bronnen bij Alfa denken: publieke omroep

Inleiding (2024)

In 2024 worden er redactiewerkzaamheden uitgevoerd aan de bronnenverzamelingen op de website, en verbijsterend weinig ervan blijken aangepast te hoeven aan het verloop van de tijd. Hier is de eerste uitzondering, vvoor die over de publieke omroep, die stamt van een kleine twinitg jaar geleden.

Ten tijde van noteren was de houding in "de media", toen nog voornamelijk kranten en weekbladen qua maatschappelijke opinievorming, tegenover de publieke omroep geregeerd door het 'publieke' aspect ervan: ronduit vijandig. "De media" in die tijd waren bijna nog neoliberaler dan de zakenbanken op Wall Street. Publieke voorzieningen als energiebedrijven, openbaar vervoer, posterijen, enzovoort werden gezien en behandeld als uitingen van communisme. Voor wat betreft de publieke omroep kwam daarbij dat ze vorm van concurrentie bieden, maar dat dat beslist niet de belangrijkste factor was, bleek uit het stilzwijgen over de commerciële omroepen.

Bronnen (2005)

Een soort van samenvatting (de Volkskrant, 08-12-2005, column door Marcel van Dam):
  Redt de samenhang

De fractievoorzitter van het CDA ruziet met het kabinet over compensatie van de duurdere energierekening. ...
    Het verschil in opwinding daarover en over de doodstrijd van de publieke omroep is tekenend voor het gebrek aan visie en leiderschap van de regerende politieke elite.
    Een soortgelijk gebrek aan visie tonen de meeste kranten. Met nauwelijks ingehouden vreugde wordt over de teloorgang van de publieke omroep bericht.   ...

Ook onder de redacteuren en vaste scribenten van de Volkskrant is dit merkbaar - onder een aantal voorbeelden. Dat de lezers van de Volkskrant er een stuk genuanceerder over denken blijkt onder andere hier .

Een redelijke analyse laat zien dat de aangeroerde problemen van de publieke omroep gezochte problemen zijn - hier is de start van het lange artikel (VARA TV magazine, nr.37-2005, door Dick Wensink):
  Rare redeneringen

Hoe de manier waarop Het Probleem van de publieke omroep wordt omschreven ook de oplossing bepaalt. En waarom sommige dingen, hoe hevig je ze ook ambieert, volgens Dick Wensink gewoon onmogelijk zijn.

Het is de titel van een boekje over geslaagd design, het is een mooi motto, een goed advies, een noodzaak en een open deur, maar het wordt toch regelmatig vergeten: The problem always comes first.
    Het probleem gaat altijd aan de oplossing vooraf. En niet zo'n klein beetje ook, want met the problem always comes first wordt in de eerste plaats bedoeld dat de manier waarop het probleem nauwkeurig wordt omschreven de oplossing bepaalt.
Een voorbeeld: stel dat de directie van een bedrijf een bepaalde winstdoelstelling formuleert, die bij lange niet gehaald wordt. Een probleem. Maar welk? Schiet het bedrijf tekort, moet er op de kosten worden bespaard of moet er worden gereorganiseerd? Ligt het aan de marketing, de afdeling verkoop, of is er iets mis met het product?
    Sterker nog, het kan ook nóg zo zijn dat de bedrijfsleiding een niet realistische en volstrekt onhaalbare doelstelling heeft gekozen. Dan is er mogelijk helemaal geen probleem, hooguit dat de leiding misschien niet voor haar taak is berekend.
    Dus zo eenvoudig is het niet.    ...

Waarna Wensink uitlegt dat men dit doet aangaande de publieke omroep: onredelijke eisen stellen en dat rondtoeteren dat ze er niet aan voldoen en dus opgeheven moeten worden. Een vorm van de retorische truc van de stroman .

Hier nog zo'n beruchte stroman-redenaar: de politiek-correcte verbale struikrover Blokker (de Volkskrant, 03-01-2005, column van Jan Blokker ):
  Allerbeste wens

Het zal waarschijnlijk niet helpen, maar ik heb toch nog maar weer eens hardop de wens uitgesproken die ik al jaren koester, namelijk dat aan de omroepverenigingen (inclusief de twee die er van de meisjessecretaris van D66 nog bij hadden gemogen) in 2005 eindelijk de toegang tot het publieke bestel zal worden ontzegd.
    Een oud verlangen dus. Het werd in de loop van de afgelopen dagen nog eens sterk aangewakkerd vanwege de oudejaarsversnaperingen die men op de drie publieke netten in huis bleek te hebben genomen. Daar waren de commerciëlen werkelijk delicatessenwinkels bij vergeleken.   ...
    In 1930 werd in de Tweede Kamer (met de stemmen van de Staatkundig Gereformeerde Partij tegen) het zendtijdbesluit aangenomen dat de ether eerlijk verdeelde over de vierenhalve denominatie waar Nederland toen nog mee tot z'n gerief kon komen.
    Z'n vitaliteit heeft dit zogenaamde bestel afdoende bewezen door niet alleen een Duitse bezetting en de introductie van televisie te overleven, maar ook nog de komst van wet 35 geheel nieuwe. Nooit eerder ontdekte 'geestelijke stromingen'
    Nu is het welletjes Maar als al die verenigingen met hun voorzitters en hun leden na zulke hectische jaren toch nog 75 konden worden. hebben ze wat mij betreft recht op een zacht, kalm en langzaam heengaan.

Die Blokker uitleg of detail was een berucht neoliberaal, wiens graf geruimd zou moeten worden.

De hoogste stem van de Volkskrant (de Volkskrant, 29-04-2005, hoofdredactioneel commentaar):
  Zet Jack op Tien

Het vertrek van televisiecoryfee Jack Spijkerman van de VARA naar de nieuwe zender Tien van John de Mol bevestigt een trend. De stap past bij de onvermijdelijke ontwikkeling die het publieke omroepbestel op dit moment doormaakt en het is waarschijnlijk zelfs een stap die die ontwikkeling versnelt.
    De omroepverenigingen hebben hun legitimiteit verloren en daarmee hun recht een sturende factor in het bestel te zijn. Er is behoefte aan een slanke publieke omroep zonder reclame op twee netten. ...

Let op de stellige uitspraken als 'omroepverenigingen hebben hun legitimiteit verloren', die op geen enkele wijze uit het voorgaande is af te leiden: een nieuwe commerciële omroep heeft totaal niets te maken met de behoefte aan een publiek omroep, aangezien ze totaal verschillende doelstellingen hebben. De conclusies zijn dus duidelijk anti-publieke omroep en publieke zaak in het algemeen.

En over de commerciëlen (de Volkskrant, 15-08-2005, tv-recensie, door Wim de Jong):
  T-day: familiair en niet al te plat

... Voorlopige, voorzichtige indrukken: Talpa is positief, gezellig en familiair, maar niet te braaf of te klef. Gewoon, maar niet al te plat, en tamelijk jong en modem - op z'n Goois dan.
Net als Marco. Net als Linda, om nog maar een gebeeldhouwd Talpa-icoon te noemen. En met Beau en Jack en het trio Barend, Van Dorp en Mulder voor het beetje peper. ...
    SBS6, de TROS, en RTL zullen zich het afgelopen weekend beduusd achter de oren hebben gekrabd: de gevreesde concurrent liet meteen al behoorlijk overtuigend zien uit welke hoek de wind gaat waaien. De betere tv-confectie voor de H&M- en Zara-generaties. Aanloop verzekerd.

Een reactie (de Volkskrant, 20-08-2005, ingezonden brief van Jelle W. van der Gaast (Almelo)):
  Euforisch

Dat de televisiecriticus van de Volkskrant niet tot de supporters van de publieke omroep behoort daar heeft hij in het verleden al meermalen blijk van gegeven. Nou mag dat. Maar in de krant van maandag maakt hij het wel erg bont. In zijn bijdrage in de televisierubriek over de half negen editie van Studio Sport deugt er van de publieken weer helemaal niets, terwijl hij in zijn euforisch gekraai over de zegeningen van de voetbalverslaggeving van Talpa gemakshalve voorbijgaat aan het eindeloos geklets van de voetbalcommentatoren van deze zender, om nog maar niet te praten over de langdurige en irritante reclameboodschappen tussen iedere samenvatting. Maar ja, zal De Jong denken, wat je niet wil zien dat zie je ook niet, om vervolgens op de voorpagina van de Volkskrant een zalvende en volstrekt kritiekloze beschouwing te geven over de eerste Talpa-uitzending. Hier laat de criticus het afweten, hetgeen past in zijn verwrongen beeld van televisieland. Foei!

Zoals zo vaak moet het publiek de taak van de Volkskrant in het objectief kijken naar de wereld overnemen. De blik wordt te zeer vertroebeld door de anti-collectivistische ideologie, veroorzaakt door een hoog cynisch alfa-gehalte.

Een paar jaar later is die afkeer binnen alfa-kringen nog steeds grotendeels hetzelfde (Dagblad De Pers, 21-11-2007, door Peter Middendorp):
  Vreemdeling in Den Haag | Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.

Ferry en Fatma

Tussentitel: 'Op het Binnenhof is iedereen altijd zo lief en voorzichtig'

Na afloop van het politiek café van D66 in een Nijmeegs restaurant zat ik met het Kamerlid Fatma Koser Kaya aan een tafel.
    Over een uur zou ik halfdronken stukjes biervilt naar haar gaan gooien, terwijl ik riep dat ze met al die Turkse kiezers die ze achter zich zou kunnen scharen eens iets goeds moest doen, de publieke omroep de nek omdraaien bijvoorbeeld.   ...

Die Middendorp uitleg of detail zal zich later ontwikkelen tot een soort Blokker maar dan erger.

Dat vanuit de midden-bovenklasse ook overwegende bezwaren zijn tegen de publieke omroep zijn spreekt voor zich (de Volkskrant, 22-01-2005, van verslaggever Frank van Zijl):
  'Staak financiering omroep door rijk'

De overheid moet in de toekomst niet langer omroepen financieren, maar programma's. Die kunnen door iedereen worden aangeboden, dus ook door mediabedrijven zoals kranten. De rol van omroepverenigingen zal verder worden teruggedrongen.

Dit is volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) het beste scenario voor het mediabeleid van het kabinet. Uitgangspunt van de WRR is dat de mediawereld razendsnel verandert en dat de focus op 'Hilversum' moet verdwijnen.   ...
    De WRR ziet de financiering van de publieke omroep door de overheid als een verstoring van het medialandschap. Er dient 'geïntegreerd beleid' te worden gevoerd waarbij ook andere media (zoals dagbladen, internet) worden betrokken.
    De wetenschappelijke raad vindt dat het 'commerciële deel van het medialandschap niet minder belangrijk is dan het publieke deel'. Voor de overheid moet 'pluriformiteit' leidraad zijn. Daarbij is niet het type medium het uitgangspunt, maar het journalistieke aanbod. De overheid is het te doen om 'informatie, opinie, cultuur en educatie'.   ...

En er volgt nog wat naspetteren, maar dat is al de moeite niet meer waard. Want hier staat al afdoende rotzooi en tegenstrijdigheden. Om met dat laatste te beginnen: 'informatie, opinie, cultuur en educatie' zijn in volstrekte tegenstelling met 'commerciële deel van het medialandschap niet minder belangrijk is dan het publieke deel', want het 'commerciële deel' doet nauwelijks iets tot niets aan deze zaken. In Amerika, zonder de concurrentie van een publieke omroep, is het al zo ver dat de enige plaats waar nog iets zinnigs over de politiek wordt gezegd, in comedy shows is (The Daily Show met Jon Stewart) - de rest is vrijwel volledig gelijkgeschakeld naar het "Amerikaanse ideaal".
    Oh, dat het vanzelfsprekend is dat de midden-bovenklasse tegen de publiek omroep is, werkt als volgt: het linkse deel is er tegen vanwege de linkse afkeer van gereguleerde aken, en het rechtse deel vanwege de rechtse afkeer van alles dat niet gebaseerd is op egoïsme en ruikt naar samenwerking zonder winstoogmerk.


Naar Alfa-denken, orde , Alfa wereld , of site home .

21 aug.2005