Bronnen bij Psychologische krachten: taal

Hier wat meer aan de psychologische aspecten van taal verbonden verschijnselen (de Volkskrant, 28-02-2015, door Tonie Mudde):

  Waarom namen en carrièrekeuzes vaak overeenkomen

What's in a name? Veel, ontdekten Amerikaanse onderzoekers. De 'dentist' heet opvallend vaak Dennis. Namen blijken mensenlevens subtiel te sturen.

Een onderwerp dat wel vaker in populair-wetenschappelijke tijdschriften te vinden is.
  Ron Visser, voorzitter van de Stichting Stop Dierenleed Nederland. Han Moraal, lid van de Permanente Commissie Integriteit van de VVD. Erik de Vlieger, ex-eigenaar van een luchtvaartmaatschappij.
    De afgelopen tijd spotte ik in het nieuws veel opmerkelijke combinaties van achternamen en carrièrekeuzes. Stom toeval, dacht ik eerst, totdat ik het oeuvre ontdekte van de Nederlandse namenverzamelaar Hans Hoekstra.
    In zijn bundel Naam & Faam behandelt hij zijn favorieten. Tandarts Vullinghs uit Echt. Arnold Damme, drievoudig Nederlands kampioen dammen. Gert Koudijs, directeur van de Koninklijke Nederlandse Schaats Bond.
    Die laatste combinatie was de druppel, tijd voor wat literatuuronderzoek. Zo stuitte ik in Journal of Personality and Social Psychology op een studie met de prachtige titel 'Why Susie Sells Seashells by the Seashore'.
    De onderzoekers analyseerden verbanden tussen namen en beroepskeuzen, onder meer in de databases van beroepsverenigingen. Zo bleek dat de eerste letters van namen vaak overeenkomen met die van het beroep.
    Bijvoorbeeld: onder Amerikaanse tandartsen ('dentists') komt de naam Dennis 1,8 keer zo veel voor als je zou verwachten op basis van de populariteit van die naam in de Verenigde Staten. En de geologenvereniging? Weer raak: statistisch gezien belachelijk veel Georges.    ...

De verklaringen zijn meestal nogal lam, ook hier:
  ...    Wat zegt dit over de mens? De onderzoekers vermoeden een hoofdrol voor ons ego. We zijn geneigd van onszelf te houden, en dus ook van de klank of betekenis van onze naam. Daarom zou die naam onbewust grote beslissingen sturen, zoals studierichting of woonplaats.    ...

Maar daarvoor kan je wel sterkere invloeden bedenken.

Een relativering (de Volkskrant, 18-01-2023, rubriek De kwestie, door Peter de Waard):
  Kunnen beurs en redactievloer niet zonder lichaamstaal?

Lichaamstaal doet ertoe, net als de intonatie van de stem. Op de vloer van de effecten- en optiebeurs konden commissionairs en hoeklieden in de tijd dat er nog fysiek werd gehandeld aan de zweetdruppels op het voorhoofd of de klank van de stem van de tegenpartij de hoogte van bied- en laatprijzen bepalen. Aan de gezichten van sommige hoeklieden kon worden afgelezen of 'ze scheef zaten' (van grote partijen aandelen af moesten), zoals aan gezichten van pokeraars soms is te zien of ze alleen maar bluffen of echt royal flush hebben.
    Financiële analisten kijken om die redenen ook altijd naar de persconferenties van de centralebankpresidenten na het rentebesluit. Niet om te horen wat ze zeggen - daar zit meestal niets nieuws in - maar naar de wijze waarop de koffie wordt geroerd, het woord 'rente' wordt uitgesproken, de benen over elkaar worden geslagen of de wenkbrauwen worden gefronst. Greenspanologie worden die interpretaties wel genoemd, naar Alan Greenspan die van 1987 tot 2006 voorzitter was van de Federal Reserve. 'Ik heb in deze functie heel snel geleerd om lang te praten en niets te zeggen. Ik murmel wel door', zei Greenspan eens.    ...

In Hayakawa's Language in Thought and Acrion uitleg of detail wordt dit, als het overbrengen van emotionele en sociale boodschappen, als een afzonderlijk aspect van taal benoemd en ongeveer de helft van de inhoud aan besteed uitleg of detail .
  ...    zijn opgetrokken wenkbrauwen toonden betrokkenheid, aandacht, nieuwsgierigheid en verrassing. Samengetrokken wenkbrauwen stonden voor sympathie en bezorgdheid. Ongeloof of interesse werden aangegeven door één enkele wenkbrauwverhoging.
    Vorige week gelastte News Corp.-baas Robert Thomson, ceo van het uitgeversconcern van de roemruchte Rupert Murdoch, zijn werknemers minimaal drie dagen per week op kantoor te zijn. Reden is volgens een uitgelekte mail dat de onderlinge communicatie is verslechterd omdat de journalisten van kranten als The Wall Street Journal en de New York Post elkaar niet meer in levenden lijve zien. De terugkeer van lichaamstaal op de werkvloer is 'absoluut noodzakelijk', zo vond hij. ...
    ... Thomson heeft een punt. De bekende Amerikaanse psycholoog Albert Mehrabian ontwikkelde ooit de 7-38-55-procentsregel voor het belang van non-verbale communicatie. Woorden zijn slechts voor 7 procent verantwoordelijk voor de gevoelens van een boodschap, de intonatie 38 procent en de lichaamstaal 55 procent. Ze worden vaak afgekort als de drie V's voor Verbaal, Vocaal en Visueel. Als iemand tegen een ander zegt 'ik heb een probleem met je' wordt de werkelijke inhoud alleen duidelijk uit de intonatie van de stem en de lichaamstaal.
    Econoom Yuriy Gorodnichenko van de Berkeley-universiteit onderzocht in 2021 de toon van centralebankpresidenten bij het beantwoorden van vragen van journalisten. Die werden door een computer op emoties onderzocht: positief, negatief en neutraal. Daarnaast werden de effecten gemeten op talrijke financiële variabelen. Daaruit bleek dat een positieve toon tot hogere aandelenkoersen en minder volatiliteit op de markt leidde.    ...

De opmerkingen over taal in het item in Psychologische begrippen gaan veel meer over de abstractere aspecten van taal. Meer "De beschrijving van de wereld".


Naar Psychologische krachten , of site home .

18 jan.2023