Bronnen bij Psychologische krachten: spiegelneuronen

Onderstaand bronnen over het bestaan en de werking van spiegelneuronen - over hun sociale betekenis, zie hier (de Volkskrant, 16-06-2007, door Marcel van Dam):
  Inleven raakt uit

... De meeste mensen hebben er een hekel aan andere mensen te zien lijden. Empathie noemen psychologen dat verschijnsel, inlevingsvermogen. Zou het mogelijk zijn dat het inlevingsvermogen bij jongere generaties afneemt?
    Toevallig las ik onlangs het boek Social Intelligence van de Amerikaanse psycholoog Daniel Coleman [Goleman, red.]. Het beschrijft het nieuwste onderzoek naar hersenfuncties die ons sociale gedrag sturen. Door middel van 'brain imaging' via MRI's wordt nagegaan welke processen zich in het brein afspelen bij onze contacten met andere mensen. Het blijkt niet alleen dat de werking van onze hersenen doorlopend wordt beïnvloed door de werking van de hersenen van mensen om ons heen, maar ook dat door herhalingen van dezelfde ervaringen, of het gemis daaraan, bepaalde neurologische circuits worden gevormd.
    Een centrale rol spelen de zogenaamde spiegelneuronen. Dat zijn de dragers van elektrische impulsen die in ons brein worden 'afgevuurd' als we bijvoorbeeld de gezichtsuitdrukking van een ander zien. Als een ander lacht, zorgen onze spiegelneuronen ervoor dat we een beetje mee lachen. Als een ander huilt of zichtbaar pijn lijdt, huilen wij een beetje mee of\voelen wij ook een beetje pijn. De evolutionaire verklaring voor dit inlevingsvermogen is dat we in de oertijd om te overleven afhankelijk waren van de groep. Door het vermogen je in te leven in het lijden van anderen werd men gemotiveerd de andere leden van de groep te beschermen en bij te staan. Dat inlevingsvermogen gold overigens niet bij leden van andere groepen. Die werden met het grootste gemak afgemaakt. ...

Dat is heel lastig voor politiek-correcten: dat bij "groepen" ook heyt begrip "niet lid van de groep": hoort.

Uit de meer wetenschappelijke literatuur (Scientific American, nov. 2006, door Giacomo Rizzolatti, Leonardo Fogassi en Vittorio Gallese):
  Overview | Meeting the minds
■  Subsets of neurons in human and monkey brains respond when an individual performs certain actions and also when the subject observes others performing the same movements.
■  These "mirror neurons" provide a direct internal experience, and therefore understanding, of another person's act, intention or emotion.
■  Mirror neurons may also underlie the ability to imitate another's action, and thereby learn, making the mirror mechanism a bridge between individual brains for communication and connection on multiple levels.

Mirrors in the mind

A special class of brain cells reflects the outside world, revealing a new avenue for human understanding, connecting and learning

Tussentitels: The pattern of activity was a true representation in the brain of the act itself, regardless of who was performing it.
When people use the expression "I feel your pain," they may not realize how literally it could be true.

John watches Mary, who is grasping a flower. John knows what Mary is doing - she is picking up the flower - and he also knows why she is doing it. Mary is smiling at John, and he guesses that she will give him the flower as a present. The simple scene lasts just moments, and John's grasp of what is happening is nearly instantaneous. But how exactly does he understand Mary's action, as well as her intention, so effortlessly? ...
     In the early 1990s our research group at the University of Parma in Italy, which at the time included Luciano Fadiga, found that answer somewhat accidentally in a surprising class of neurons in the monkey brain that fire when an individual performs simple goal-directed motor actions, such as grasping a piece of fruit. The surprising part was that these same neurons also. fire when the individual sees someone else perform the same act. Because this newly discovered subset af cells seemed to directly reflect acts performed by another in the observer's brain, we named them mirror neurons. ...

Een flink deel van dit onderzoek is gedaan aan apen. Het verschijnsel is namelijk ook terug te vinden in apengedrag (de Volkskrant, 18-07-2009, door Ben van Raaij):
  Graven naar apenhamers

Fotobijschrift: Wilde chimpansees in Bossou, Guinee, kraken palmnoten met stenen. Moeder maakt de noten open. Haar 8-jarige zoontje kijkt toe.

Archeologie zal nooit meer zijn wat zij was. Vanouds draait het vak om het bestuderen van materiële overblijfselen van oude menselijke culturen. Maar dat kunnen ook dierlijke culturen zijn, met name die van primaten, aldus een artikel in het tijdschrift Nature van deze week.
    'Het is simpel: archeologie gaat over materiële resten van gedrag, en ook dieren vertonen gedrag', zegt de Britse archeoloog Michael Haslam van het Leverhulme Centre for Human Evolutionary Studies in Cambridge, hoofdauteur van het stuk. 'Veel primaten gebruiken bijvoorbeeld werktuigen. ...
    De kennis van werktuiggebruik bij primaten is enorm toegenomen sinds pionier Jane Goodall in de jaren zestig begon met de eerste observaties van chimpansees in het wild. We weten nu, zegt Haslam, dat chimpansees (en andere mensapen) meer werktuigen gebruiken dan ooit gedacht, en dat ze die vaak doelbewust aanpassen. Zo gebruiken ze loof om nesten te maken, stenen om noten te kraken, bepaalde takken om prooidieren uit hun hol te lokken en andere om knollen mee op te graven.
    Niet alleen gebruiken chimpansees veel werktuigen, verschillende groepen chimpansees gebruiken ook verschillende werktuigen in wisselwerking met hun ecologische omgeving. 'le bezitten een materiële cultuur, in de zin van een sociaal aangeleerd en van generatie op generatie overgedragen gedrag', zegt primatoloog Josep Call van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig (geen mede-auteur).   ...

Dat van generatie op generatie overdragen kan alleen via het proces dat niet beter uitgelegd kan worden dan het plaatje boven dat doet. Zonder enige twijfel zie je hier hoe een ouder zijn kinderen iets leert - de houding van twee kinderen zijn ook nog eens overeenkomstig hun leeftijden: de jongste is bezig met de zintuigen en sabbelt op de steen, de oudste is intellectueel aandachtig het gebeuren aan het observeren - je ziet als het ware zijn spiegelneuronen afgaan.


Naar Psychologische krachten , of site home .

4 aug.2007