Bronnen bij Psychologische krachten: jaloezie
In de volgende bron komen diverse aspecten van jaloezie aan de orde
(de Volkskrant, 18-06-2009, door Jorien de Lege):
| |
Altijd vergelijken met de ander
Kille afgunst is dodelijk. Maar iemand benijden die het een
beetje beter doet, helpt je ook vooruit.
Het gras bij de buren is daadwerkelijk groener, weet economisch psycholoog
Niels van de Ven (29) nog uit zijn studietijd. Het heeft iets te maken met
de hoek van waaruit je er naar kijkt . ‘Het schijnt zo te zijn dat van de
zijkant gras een groenere kleur lijkt te hebben.’
Wat de buren doen en laten, en vooral wat ze wel en niet hebben, is
nogal belangrijk, zegt Van de Ven. Hij hoopt in november te promoveren op
het onderwerp jaloezie aan het onderzoeksinstituut Tiber van de Universiteit
van Tilburg. ‘We denken vaak dat we onze eigen beslissingen nemen, maar die
worden in belangrijke mate beïnvloed door jaloezie op anderen.’
... In het Christendom is jaloezie een van de zeven hoofdzonden, en ook
nog eens een van de negatiefste, constateert Van de Ven. Lust en vraatzucht
zijn tenminste nog leuk voor de betrokkene, maar jaloezie lijkt behalve
frustratie weinig op te leveren.
Toch heeft zelfs deze zonde positieve kanten, blijkt uit het
proefschrift van Van de Ven. Hij ontdekte dat er binnen het begrip jaloezie
onderscheid is tussen afgunstig zijn op iemand en iemand benijden. Afgunst
is de emotie die al in de klassieke oudheid werd veroordeeld, het gevoel dat
een ander iets heeft wat jij hem misgunt. Dat kan zo ver gaan dat de
afgunstige er zelf op achteruit gaat: zo willen mensen liever 40 duizend
euro verdienen als de ander 30 duizend krijgt, dan dat ze 50 duizend gaan
verdienen en die ander 60 duizend.
Iemand benijden (door Van de Ven ‘benijding’ genoemd), is daarentegen
vooral het gevoel dat die ander iets heeft wat jij ook wilt. En dat
motiveert. ‘Nog steeds een vervelend gevoel hoor, het blijft frustrerend als
iemand anders beter af is. Maar het zet wel aan tot betere prestaties.’
Studenten die aangaven een goed presterende medestudent te benijden, voelden
zich geïnspireerd, wilden harder studeren en deden het ook daadwerkelijk
beter bij een intelligentietest. In het Engels is daar een mooie uitdrukking
voor: ‘Keeping up with the Joneses’.
Of de voorspoed van een ander benijding of afgunst oproept, blijkt
helemaal van het rechtvaardigheidsgevoel af te hangen. Is het verdiend, dan
wordt het benijding. Lijkt het echter onverdiend, dan slaat de stemming om
naar kille afgunst. Die collega die hard werkte voor zijn promotie, spoort
aan tot het verbeteren van de eigen prestaties. Maar ellebogenwerk kan
resulteren in roddelpraatjes en zelfs pure sabotage.
We vergelijken onszelf het meest met mensen die op ons lijken, zegt Van
de Ven. Wordt de afstand te groot om te overbruggen, dan verschuift jaloezie
naar bewondering. ‘Het heeft weinig zin om achter iets onbereikbaars aan te
gaan, dat levert alleen maar extra frustratie op. Maar iemand die het net
een beetje beter doet, kun je nog inhalen.’
We hoeven ook niet op alle punten beter te zijn, maar wel in de zaken
die belangrijk worden gevonden. Vrouwen vinden uiterlijk over het algemeen
wat belangrijker, en willen dus graag mooier zijn dan de rest. ...
Het benijden van anderen kan er voor zorgen dat de eigen grenzen worden
opgerekt. In het hardlopen is het heel gewoon dat een mindere loper achter
een goede loper aangaat, in de hoop zijn tijd te verbeteren. Maar het kan
ook tot irrationele keuzen leiden, zeker als het om geld gaat. Een van de
grootste invloeden bij de keuze van een Amerikaanse vrouw om te gaan werken,
bleek te zijn of de man van haar zus meer verdiende dan haar man.
Dat benijding aanzet tot actie, wil niet zeggen dat dit alleen maar
positief is, waarschuwt Van de Ven. Hij deed samen met collega’s onderzoek
naar schulden onder scholieren. Het bleek dat kinderen die graag wilden
meekomen met de rest, de meeste schulden hadden.
‘Ik zeg altijd dat als je echt gelukkig wilt worden, je je gewoon moet
vergelijken met de juiste mensen.’
|
Naar Psychologische krachten 
, of site home
 .
|